رشد علمی
از حضرت امام سجّاد علیه السلام درباره ی توحید سؤال شد در جواب فرمود : خدا میدانست که در آخر زمان افراد عالم و مردان دقیق و کنجکاو خواهند آمد . خداوند « قُل هوَ الله اَحَدٌ » و چند آیه از سوره ی حدید را تا « وَ هُوَ علیمٌ بِذاتِ الصُّدور » نازل فرمود.
جمله ی « وَ ما یَنزِلُ مِنَ السَّماءِ و ما یَعرُجُ فیها » از سوره ی حدید و جزءِ آیات پیش از « علیمٌ بِذاتِ الصُّدور » است که در حدیث حضرت علی بن الحسین علیه السلام آمده است . اینکه امام سجّاد علیه السلام در فهم این آیه ، به عمق دانش مردمی در آخر زمان اشاره می کند شاید ناظر به مطلبی باشد که دنیای امروز بدان متوجه شده است .
منبع : تفسیر برهان ، ص 1228
باب ثواب عالم و متعلم
امام صادق (علیه السّلام) فرموده اند :
هر که دانش آموزد و به کار بندد و آن را برای خدای تعالی تعلیم دهد در ملکوت آسمانها بزرگش خوانند و گویند برای خدا یاد گرفت ، برای خدا عمل کرد، برای خدا تعلیم داد.
منبع : اصول کافی جلد 1 ص 99
شب
امام على علیه السلام :
سَهَرُ اللَّيلِ في طاعَةِ اللَّهِ رَبيعُ الأَولِياءِ و رَوضَةُ السُّعَداءِ
شب بيدارى در طاعت خدا، بهار اوليا و بوستان نيكبختان است.
تصنیف غررالحکم ودرر الکلم ص 319 ، ح 7381
دروغ
امام صادق عليه السلام :
إِنَّ مِمّا أَعانَ اللّه (بِهِ) عَلَى الكَذّابينَ النِّسيانَ؛
از جمله كمكهاى خداوند بر ضد دروغگويان فراموشى است.
(كافى، ج2، ص341، ح15)
عقل و علم
امام علی علیه السلام فرموده است : تحصیل علم و دانش مایه ی تقویت و تأیید عقل آدمی است.
منبع : مستدرک 2،ص287
صفات ناپسند
امام صادق عليه السلام:
سِتَّةٌ لاتَكونُ فِى المُؤمِنِ: اَلعُسرُ وَ النَّكَهُ وَ الحَسَدُ و َاللَّجاجَةُ وَ الكَذِبُ وَ البَغىُ؛
شش (صفت) در مؤمن نيست : سخت گيرى ، بى خيرى ، حسادت ، لجاجت ، دروغگويى و تجاوز.
(تحف العقول، ص377)
نماز شب
پيامبر صلى الله عليه و آله :
صَلَاةُ اللَّيْلِ مَرْضَاةٌ لِلرَّبِّ وَ حُبُّ الْمَلَائِكَةِ وَ سُنَّةُ الْأَنْبِيَاءِ وَ نُورُ الْمَعْرِفَةِ وَ أَصْلُ الْإِيمَانِ وَ رَاحَةُ الْأَبْدَانِ وَ كَرَاهِيَةٌ لِلشَّيْطَانِ وَ سِلَاحٌ عَلَى الْأَعْدَاءِ وَ إِجَابَةٌ لِلدُّعَاءِ وَ قَبُولٌ لِلْأَعْمَالِ وَ بَرَكَةٌ فِي الرِّزْق
نماز شب، موجب رضايت پروردگار، دوستى فرشتگان، سنت پيامبران، نور معرفت، ريشه ايمان، آسايش بدنها، مايه ناراحتى شيطان، سلاحى بر ضدّ دشمنان، مايه اجابت دعا، قبولى اعمال و بركت در روزى است.
ارشاد القلوب(دیلمی) ج 1، ص 191
ماه شعبان
امام رضا علیه السلام :
اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَكُنْ غَفَرْتَ لَنَا فِيمَا مَضَى مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِيمَا بَقِي مِنْه
خدایا اگر ما را در روز هایی که از ماه شعبان گذشت نبخشیدی پس ما را در باقیمانده آن بیامرز
{این دعا سفارش شده است در روزهای پایانی ماه شعبان زیاد خوانده شود}
وسایل الشیعه ج 10 ، ص 301 ، ح 13471
تهمت
رسول اكرم صلی الله علیه و آله :
أَتَدرونَ مَا الغيبَةُ؟ قالوا: اَللّهُ وَرَسولُهُ أَعلَمُ، قالَ: ذِكرُكَ أَخاكَ بِما يَكرَهُ قيلَ: أَرَأَيتَ إِن كانَ فى أَخى ما أَقولُ؟ قالَ: إِن كانَ فيهِ ما تَقولُ فَقَدِ اغتَبتُهُ وَإِن لَم يَكُن فيهِ ما تَقولُ فَقَد بَهَتَّهُ؛
آيا مىدانيد غيبت چيست؟ عرض كردند: خدا و پيامبر او بهتر مىدانند. فرمودند: اين كه از برادرت چيزى بگويى كه دوست ندارد. عرض شد: اگر آنچه مىگويم در برادرم بود چه؟ فرمودند: اگر آنچه مىگويى در او باشد، غيبتش كرده اى و اگر آنچه مىگويى در او نباشد، به او تهمت زدهاى.
الترغيب والترهيب، ج3، ص515، ح31
دروغ
امام على عليه السلام:
لَو تَمَيَّزَتِ الشياءُ لَكانَ الصِّدقُ مَعَ الشَّجاعَةِ وَ كانَ الجُبنُ مَعَ الكَذِبِ؛
اگر خصلت ها از يكديگر متمايز و جدا شوند، هر آينه راستى با شجاعت باشد و بزدلى با دروغ.
(غررالحكم، ج5، ص118، ح7597)
عقل و علم
امام صادق (ع) فرموده است : مطالعه ی بسیار و پی گیر در مسائل علمی ، باعث شگفتی عقل و تقویت نیروی فکر و فهم است.
منبع : بحارز 1،ص52
ارزش دانشمند و دانش
رسول اکرم (ص) فرمود : اطاعت از فرمان الهی و پرستش ذات اقدس او بر اثر علم است ، خیر دنیا و آخرت در پرتو علم بدست می آید ، و شرّ دنیا و آخرت از جهل و نادانی دامنگیر انسان میشود.
منبع : بحار ،جلد1،ص64
دگرگونى هاى الهى در گرو دگرگونى هاى مردم
خداوند سبحان مى فرماید: ان الله لایغیر مابقوم حتى یغیروا ما باءنفسهم ؛ خدا چیزى را كه از آن مردمى است دگرگون نكند تا آن مردم خود دگرگون شوند.
استغفار
امام صادق علیه السلام:
إذَا أکثَرَ العَبدُ مِنَ الاستِغفار رُفِعَت صَحیفَتُهُ وَ هیَ تَتَلَالَأُ
هر گاه بنده فراوان استغفار کند، نامه عملش در حالی بالا رود که می درخشد.
کافی(ط-الاسلامیه) ج 2 ، ص 504 ، ح 2
رستگاری
پيامبر صلى الله عليه و آله :
اِذا بَلَغَ الرَّجُلُ اَرْبَعينَ سَنَةً وَ لَمْ يَغْلِبْ خَيْرُهُ شَرَّهُ قَبَّلَ الشَّيطانُ بَيْنَ عَيْنَيْهِ وَ قالَ: هذا وَجْهٌ لا يُفْلِحُ؛
هرگاه انسان چهل ساله شود و خوبيش بيشتر از بديش نشود، شيطان بر پيشانى او بوسه مى زند و مى گويد: اين چهره اى است كه روى رستگارى را نمى بيند.
مشكاة الأنوار ص 169
شیطان
امام علی علیه السلام:
الصَّلاةُ حِصنٌ مِن سَطَواتِ الشَّیطانِ؛
نماز قلعه و دژ محکمی است که نمازگزار را از حملات شیطان نگاه می دارد.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص 175 ، ح 3343
شعبان
امام صادق علیه السلام :
مَنْ صَامَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ مِنْ آخِرِ شَعْبَانَ وَ وَصَلَهَا بِشَهْرِ رَمَضَانَ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ صَوْمَ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْن
هر كس سه روز آخر ماه شعبان را روزه بگيرد و به روزه ماه رمضان وصل كند خداوند ثواب روزه دو ماه پى در پى را برايش محسوب مى كند.
من لا یحضره الفقیه ج 2 ، ص 94 ، ح 1829 - امالی(صدوق) ص 670
ارزش دانش
علی (ع) در ضمن وصایای خود به حضرت حسین (ع) فرموده : خوشبخت و رستگار کسی است که علم وعملش ،دوستی و دشمنیش ،گرفتن و رها کردنش ، سخن گفتن و سکوتش، رفتار و گفتارش تنها بر اساس رضای الهی استوار باشد و بر خلاف امر پروردگار قدمی برندارد.
منبع : تحف العقول ،ص91
عشق
از رسول مکرم خدا صلی الله و علیه و آله منقول است :
وقتی مردی به زن خود می گوید « دوستت دارم » هرگز از دل او به در نمی رود.
مهار علم
حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام روزی فرزندان خود و فرزندان برادر خود را دعوت کرد و به آنان فرمود : همه ی شما کودکان اجتماع امروز هستید و امید می رود که بزرگان اجتماع فردا باشید ،دانش بیاموزید و در کسب علم کوشش کنید و هر کدام که حافظه ی قوی ندارید و نمی توانید در مجلس درس مطالب استاد را ضبط کنید آنها را بنویسید و نوشته ها را در منزل نگهداری نمائید تا در موقع لزوم مراجعه کنید.
منبع : بحار جلد 1 ص 110