اخلاص در آیات و روایات
پژوهشگر: سوده عسگری
استاد راهنما: خانم زرندی
استاد داور: دکتر عظیم حمزئیان
تاریخ دفاع:آبان 88
چکیده:
اخلاص در آیات و روایات:
از آنجا که اهمیت هر عمل متناسب با تأثیر آن در اهداف است، انسان موحد که هدف زندگی را قرب خداوند می داند، بالاتریت اهمیت را برای اخلاص قائل است؛ چرا که هیچ چیز جز عمل خالص انسان را به خداوند نزدیک نمی کند.
اخلاص یعنی عمل را مخصوص چیزی کردن یعنی عمل را فقط برای یک چیز انجام دادن در اینجا به معنای عملی است که فقط برای خدا باشد، پس اخلاص حالت و ملکه ای در دل است که در سایه تنزیه قلب از علایق غیر خدایی و مقاصد شرک آلود، پدیدار می شود و با مداومت بر طاعت و پافشاری در فکر و ذکر، شدت میابد.
از آنجا که اخلاص از نیت خالص نشأت می گیرد، پس نیت اهمیت بسزایی دذر این باب دارد، چرا که فرموده اند: «اِنَّما الاَعمال بالنیاتِ» و شرط صحت و قبولی هر عبادتی، اخلاص در نیت آن است. خداوند متعال بندگان صالح خود را به صفت اخلاص می ستاید و از واژه ی مخلص (به فتح لام) استفاده می نماید، چرا که بین مخلص (به فتح لام) و مخلص (به کسر لام) فاصله زیادی وجود دارد. رعایت اخلاص در سه مرحله می باشد که در مرحله سوم کار بسیار سخت تر می باشد. اخلاص دارای مراتبی است:
1ـ مرتبه شاکرین 2ـ مرتبه مقربین 3ـ مرتبه حیا پیشگان 4ـ مرتبه متلذذین 5ـ مرتبه محبین 6ـ مرتبه عارفین
آثار و فواید اخلاص بدین شرح است: الف: بصیرت و نورانیت ب: حکمت و معرفت
ج: خضوع تمام ما سوی اللّه در برابر انسان مخلص د: کفایت امر و درمانده نشدن در کارها
ه: سعادت و کامیابی و: بالا رفتن اعمال و قبولی آنها ی: کمال عبادت
اخلاص دارای نتایجی نیز هست، چرا که همانطور خداوند به او پاداش اخروی می دهد در دنیا نیز از نعمتهای بسیاری به او می دهد و به او نظر می کند. یکی از آفات اخلاص، ریا می باشد و اخلاص یک راه عملی برای مبارزه با خودخواهی می باشد. برای رسیدن به اخلاص باید راههایی طی شود، از آن جمله: 1ـ قطع طمع از غیر خدا 2ـ افزودن علم و یقین 3ـ کم کردن آرزوها
4ـ پرهیز از گناه و هوای نفسانی
اما برخی از آثار اخلاص به شرح زیر است:
الف: تقرب به خدا ب: امدادهای الهی ج: بصیرت و حکمت د: پیروزی و موفقیت
ه: هیبت و شوکت
پس باید گفت اگر عمل خالص شد، یک ذره اش شخص را بلند می کند به گونه ای که اگر کسی دو رکعت نماز با اخلاص بخواند بهشتی می شود؛ “ان شاء اللّه” لذا به فرموده ی شیخ رجب علی خیاط (ره): همه چیز خوب است؛ اما برای خدا»
واژگان کلیدی: اخلاص، آیات، روایات، مخلَص، مخلِص.