مرتد به کسی گفته می‌شود که از اسلام خارج شده و کافر شده باشد. واژۀ ارتداد ریشۀ قرآنی دارد.

ارتداد با توبه آمرزیده می‌شود.
واذ وعدنا موسی اربعین لیلة ثم اتخذتم العجل من بعده وانتم ظــلمون [۱] ثم عفونا عنکم من بعد ذلک لعلکم تشکرون [۲] واذ قال موسی لقومه یـقوم انکم ظـلمتم انفسکم باتخاذکم العجل فتوبوا الی بارئکم فاقتلوا انفسکم ذلکم خیر لکم عند بارئکم فتاب علیکم… [۳]
کیف یهدی الله قوما کفروا بعد‌ایمـنهم وشهدوا ان الرسول حق.. [۴] الا الذین تابوا من بعد ذلک واصلحوا فان الله غفور رحیم. [۵]
یسـلک اهل الکتـب ان تنزل علیهم کتـبا من السمآء فقد سالوا موسی اکبر من ذلک… ثم اتخذوا العجل من بعد ما جآءتهم البینـت فعفونا عن ذلک…. (اگرچه در آیه ، توبه مطرح نشده است ولی به قرینه آیات مشابه، (آیات ۵۱ و ۵۴ سوره بقره ) استفاده می‌شود که گوساله پرستان بنی اسرائیل ، توبه کردند و خداوند آنان را آمرزید) [۶]
ان الذین اتخذ وا العجل سینالهم غضب من ربهم وذلة فی الحیوة الدنیا.. [۷] والذین عملوا السیـات ثم تابوا من بعدها وءامنوا ان ربک من بعدها لغفور رحیم. [۸]
لاتعتذروا قد کفرتم بعد‌ایمـنکم ان نعف عن طـآئفة منکم نعذب طـآئفة بانهم کانوا مجرمین. [۹] (مراد به «ان نعف عن طائفة» آمرزش آن دسته از مرتدانى است كه توبه كرده‌اند) [۱۰]
ثم ان ربک للذین هاجروا من بعد ما فتنوا ثم جـهدوا وصبروا ان ربک من بعدها لغفور رحیم. (با توجه به سياق آيات فوق و شأن نزول، مقصود از «فتنوا» مى‌تواند كسانى باشند كه پس از شکنجه ، مرتد شدند و با هجرت و جهاد ایمان آوردند) [۱۱]

پي نوشت 


۱.  بقره/سوره۲، آیه۵۱.
۲.  بقره/سوره۲، آیه۵۲.
۳.  بقره/سوره۲، آیه۵۴.
۴.  آل عمران/سوره۳، آیه۸۳.
۵.  آل عمران/سوره۳، آیه۸۹.
۶.  نساء/سوره۴، آیه۱۵۳.
۷.  اعراف/سوره۷، آیه۱۵۲.
۸.  اعراف/سوره۷، آیه۱۵۳.
۹. توبه/سوره۹، آیه۶۶.
۱۰.  طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۷۲.
۱۱.  نحل/سوره۱۶، آیه۱۱۰.