چکیده:

ارث از نقطه نظر اخلاقى، مشروع بلكه ممدوح است، زيرا سبب تقويت رابطه­ی خانوادگى مى‌شود و اميد اين­كه بتوانند براى اطفال خود آسايش بيشترى فراهم نمايند، سبب تحريك فعاليت پدر و مادر و تشويق آن­ها به زحمت كشيدن مى‌گردد و از نظر اجتماعى هم ارث مفيد بلكه لازم است، زیرا اگر ارث مرسوم نبود آدميان همين‌كه به سن معينى مى‌رسيدند ديگر كار نمى‌كردند و آن‌چه را كه قبلاً توليد نموده بودند به مصرف مى‌رسانيدند. موانع ارث یکی از موضوع‌های مربوط به ارث است که تقریباً در تمام آثار فقهی شیعه و سنی در کنار بحث موجبات ارث مطرح گردیده است و از اموری است که وجود هریک از آن­ها به رغم وجود شرایط وارث، یعنی فوت مورث و وجود وارث و وجود ترکه برای مورث مانع از تحقق ارث می­شود. برای حکم به محرومیت خویشاوند متوفی از ارث لازم است که وجود مانع اثبات گردد. موانع ارث در فقه امامیه را برخی تا بیست مانع برشمرده­اند و فقه شافعی نهایتاً هفت مانع را ذکر نموده­اند که در هر دو فقه موانعی که بیشتر مورد اتفاق فقهای همان مذهب بوده، ذکر گردیده است. هدف این تحقیق بررسی موانع ارث و بیان نظرات دو فقه امامیه و شافعی بوده است و در نهایت با بررسی جامع و مفصل این موانع، مشابهت و مفارقت بین این دو دیدگاه را کسب کرده و زمینه را فراهم نموده تا مسائلی را که در زمینه‌ی ارث مطرح است آسان‌تر مورد تحلیل و تدقیق علمی قرار گیرد. این تحقیق کتابخانه­ای و به روش توصیفی- تحلیلی گردآوری شده است؛ و نتیجه حاصل شده از این مباحث، گویای این مطلب بوده است که فقهای امامیه و شافعی در کلیت سه مانع کفر، قتل، رقیّت با هم توافق دارند و تنها در برخی مسائل جزئی اختلافاتی با یکدیگر دارند.

 واژگان­ کلیدی: ارث، موانع ارث، کفر، قتل، رقیّت، لعان، تولد از زنا.

محقق:ام البنین مدیحی

استاد راهنما:لیلا خواجه زاده

استاد داور: دکتر علی پریمی

تارخ دفاع:تابستان 95