ملا احمد نراقی در معراج السعاده در باره تاثیر شناخت نفس در تهذیب اخلاق می فرمایند:

شناختن خود، موجب شوق به تحصيل كمالات و تهذيب اخلاق و باعث‏ سعى در دفع «رذائل‏»  مى‏ گردد، زيرا كه آدمى بعد از آنكه حقيقت ‏خود را شناخت و دانست كه: حقيقت او «جوهرى‏» است از «عالم ملكوت‏» ،  كه به اين عالم جسمانى‏ آمده باشد، كه به اين فكر افتد كه: چنين جوهرى شريف را عبث و بى‏ فايده به اين عالم‏ نفرستاده ‏اند، واين گوهر قيمتى را به بازيچه در صندوقچه بدن ننهاده‏ اند، و بدين سبب‏ در صدد تحصيل فوائد تعلق نفس به بدن بر مى‏ آيد، و خود را به تدريج‏ به سر منزل‏ شريفى كه بايد مى ‏رساند.

و گاه است كه گوئى: من خود را شناخته‏ ام، و به حقيقت ‏خود رسيده ‏ام.زنهار زنهار،كه اين نيست مگر از بى‏ خبرى و بى‏ خردى.عزيز من چنين شناختن را كليد سعادت‏ نشايد، و اين شناسائى ترا به جائى نرساند، كه ساير حيوانات نيز با تو در اين شناختن‏ شريك‏اند، و آنها نيز خود را چنين شناسند.زيرا كه: تو از ظاهر خود نشناسى مگر سر وروى و دست و پاى و چشم و گوش و پوست و گوشت، و از باطن خود ندانى مگر اين‏قدر كه چون گرسنه شوى غذا طلبى، و چون بر كسى خشمناك شوى در صدد انتقام‏ برآئى، و چون شهوت بر تو غلبه كند مقاربت‏ خواهش نمائى و امثال اينها، و همه‏ حيوانات با تو در اينها برابرند.

پس هرگاه حقيقت تو همين باشد از چه راه بر «سباع‏» و «بهائم‏» ، مفاخرت‏ مى‏ كنى؟ و به چه سبب خود را نيز از آنها بهتر مى‏ دانى؟ و اگر تو همين باشى به چه سبب‏ خداوند عالم ترا بر ساير مخلوقات ترجيح داده و فرموده:

«و فضلناهم على كثير ممن خلقنا تفضيلا»

يعنى: «ما تفضيل داديم فرزندان آدم را بر بسيارى از مخلوقات خود»  .

و حال اينكه در اين صفات و عوارض، بسيارى از حيوانات بر تو ترجيح دارند.

پس بايد كه: حقيقت‏ خود را طلب كنى تا خود چه چيزى، و چه كسى، و از كجا آمده‏اى، و به كجا خواهى رفت.و به اين منزلگاه روزى چند به چه كار آمده‏اى، تو رابراى چه آفريده‏ اند.و اين اعضا و جوارح را به چه سبب به تو داده‏ اند، و زمام قدرت واختيار را به چه جهت در كف تو نهاده‏ اند.

و بدانى كه: سعادت تو چيست، و از چيست، و هلاكت تو چيست.

و بدانى كه: اين صفات و ملكاتى كه در تو جمع شده است‏ بعضى از آنها صفات‏ بهايم‏ اند، و برخى صفات سباع و درندگان، و بعضى صفات شياطين، و پاره‏اى صفات‏ ملائكه و فرشتگان.

و بشناسى كه: كدام يك از اين صفات، شايسته و سزاوار حقيقت تو است، و باعث‏نجات و سعادت تو، تا در استحكام آن بكوشى.و كدام يك عاريت‏اند و موجب خذلان‏و شقاوت، تا در ازاله آن سعى نمائى.

و بالجمله آنچه در آغاز كار و ابتداى طلب، بر طلب سعادت و رستگارى لازم‏است آن است كه: سعى در شناختن خود، و پى‏بردن به حقيقت‏خود نمايد، كه بدون آن‏به سر منزل مقصود نتوان رسيد.