در بحث مکانیسم های روانی برای جبران نیازهای برآورده نشده روحی،از مکانیسم همانند سازی

یاد می شود.ولی بایستی در نظر داشت که الگو،نه تنها وسیله ای برای جبران ناکامی های روحی

می باشد؛ بلکه وسیله ای برای رسیدن به عالی ترین مرحله ی کمال به شمار می رود که فرد

آگاهانه و از روی اختیار انتخاب می کند.

نکات مهم در تقویت روش الگویی در تربیت

1.قبل از کلام عمل کنیم.(کونو دعاة الناس بغیر السنتکم)

آن رفتاری را که از فرزند خود انتظار داریم عمل کند،ابتدا خود کسب نموده و عمل نماییم و سپس

از او بخواهیم.برای نمونه مادری که ترسواست،نمی تواند فرزندی شجاع پرورش دهد.

2.مغایرت گفتار و کردار(یا ایّها الذین آمنوا تقولون ما لا تفعلون)

فرزندان به خاطر روحیه کنجکاوی و نقّادانه خود،تمامی عملکرد گفتاری و رفتاری والدین را زیر

نظر دارند.پس لازم است دقّت نماییم حتی المقدور تضادی بین گفتار و رفتار ما مشاهده نکنند،

چون در این صورت به توصیه ی ما بی اعتماد شده و به آن ها عمل نمی نمایند و حتی در رفتار

و شخصیت دچار تعارض و آشفتگی می شوند.

3.اصلاح خویش مقدمه اصلاح فرزندانمان(قوا انفسکم و اهلیکم نارا)

والدین و مربیانی که قصد دارندرفتارهای جدید و مناسبی را جایگزین رفتارهای غلط فرزندان

خود نمایند،ضروری است با بررسی نقادانه رفتارهای خود،ابتدا تغییر واصلاح را از خود آغاز

کرده و در رفع معایب خود اقدام نمایند.به تعبیر گاندی ،برای تغییر جامعه هم،ابتدا باید بتوانی

خودت را تغییر دهی.

4.جلب اعتماد

اگر والدین نتوانند اعتماد فرزندان به ویژه نوجوانان را به خود جلب نمایند،به طور طبیعی از

حوزه اثرپذیری و الگویی آن ها خارج می شوند.

5.ایمن سازی محیط (خانه یا مدرسه)

هر چه محیط زندگی و تربیتی فرزندان سالم و عاری از عوامل مخرب تربیتی باشد،اثربخشی

الگوهای خانه و مدرسه بیشتر می شود و این قابلیت را به وجود می آوردکه از آنها انسان هایی

شایسته بسازد.

6.رعایت حریم ها و حرمت ها

مشاهده نوع برخورد و رعایت ادب و حفظ حرمت ها از سوی ما،فرزندان را به رعایت آن حدود

وارزش ها برمی انگیزاند.مثلاً آنها با ما به گونه ای رفتار می کنند که ما با پدر و مادر خود رفتار

می کنیم و یا آنها به اندازه ای برای عبادات و انجام فرائض مثل نماز ارزش و حرمت قائلند که ما قائلیم.

7. پذیرش محرومیت

والدین دوراندیش اگر قصد ایجاد محدودیت و یا محرومیت هایی برای فرزندان خود دارند،خود

نیز باید آن محرومیت را بپذیرند،مثلاً از رفت و آمد با افراد نا مناسب و شرکت در جلسات و

محیط های نامطلوب امتناع نمایند.همواره به یاد داشته باشیم که محرومیت ها و رنج های طبیعی

زمینه ساز زندگی در جهان واقعیت را برای انسان آماده تر می کند.

8.گرم و صمیمی رفتار کنیم

نتایج مطالعات بیانگر آن است که بزرگسالانی که گرم و نوازش گرند،محبوب ترند و بیشتر الگو

قرار می گیرند،تا بزرگسالانی که روابط سرد،اخمو،ساکت و یا پرخاشگرانه دارند.

9.توجه دوره سنی

قبل از دبستان نقش الگویی والدین به ویژه “مادر"برای کودک بیشتر است.اما در دوره ی دبستان

“معلم"جایگزین والدین می شود.در دوره ی نوجوانی “دوستان و همسالان"الگوی رفتاری

می شوند.اینجاست که باید در انتخاب معلم،مدرسه و همسالان دقت شود.

10.توجه به اوقات فراغت

به استناد پژوهش های انجام شده،اوقات فراغت نوجوانان به دلیل بی برنامگی مدت زیادی صرف

تماشای تلویزیون،سینما و… می شود و به علت تاثیر مستقیم نور،رنگ،صدا،جاذبه بازیگران،

هنرمندان و ورزشکاران نقش الگویی را ایفا می کنند.پس تغذیه روحی ،تفریحی و علمی در ایام

فراغت از لوازم تربیت صحیح است.

11.خطا در تشخیص الگو

گزینش الگو بستگی به این دارد که شخص ،کمال را در چه چیزی بداند؛در ثروت،علم،رفتار،

چهره،لباس و…

12.اصطکاک الگوها

گاهی برخوردها وتعارضاتی که میان الگوهای مورد علاقه نوجوان در خانه،مدرسه و یا جامعه

وجود دارد او را دچار تردید می کند و ممکن است او را دچار بی اعتمادی و حذف ارزش ها

نماید و یا در مکانی به گونه ای عمل کند که محیط آن را بپسندد که در این صورت به انسانی

چند چهره، منافق و نان به نرخ روز خود تبدیل می شود.

13.لغزش الگوها

با توجه به نفوذ الگوها در شکل دادن به افکار و عواطف و احساسات،متربّیان آنها نقش

لوکوموتیویدارند که در صورت انحراف از ریل و مسیر،واگن های بعدی رابا خود به انحراف

و سقوط می کشاند واز این جهت مجازات گناه (الگوها) به مراتب شدیدتر ازمردم جاهل و گمنام

است.چنان که مولایمان حضرت علی (ع)می فرمایند: هیچ لغزشی زیانبارتر از لغزش عالِم نیست.

لغزش عالِم زمینه ی فساد عالَمی را فراهم می کند.(کلام مشاور)