واقعه 17 شهریور 1357 معروف به جمعهٔ سیاه که از آن با عنوان کشتار 17 شهریور نیز یاد می‌شود، واقعه‌ای در جریان مبارزاتی بود که در نهایت به وقوع انقلاب 1357 ایران انجامید. در تاریخ 17 شهریور 1357 شمسی، تظاهرات مخالفین و انقلابیون در محلات جنوبی تهران، خیابان ژاله(17شهریور) و میدان ژالهٔ (شهدا) در تهران، منجر به سرکوب خونین تظاهرکنندگان توسط نیروهای نظامی ارتش شاهنشاهی ایران شد. کشور یک هفته دست به اعتصاب زد تمامی بازارها و بیشتر اماکن کسب تا 25 شهریور به عنوان اعتراض به این کشتار وحشیانه تعطیل بودند. حکومت نظامی تا واپسین روز دوام نظام شاهنشاهی پا برجا بود،‌ اما عملا کارآیی نداشت و هرگز نتوانست مقررات خشک خود را در شهرها تزریق کند.

17 شهریور 1357 اغلب به عنوان آغاز پایان کار رژیم شاهنشاهی ایران در نظر گرفته می‌شود که هر گونه امید به مصالحه میان انقلابیون و سلطنت‌طلبان را از میان برد.

حضرت امام خمینی (ره)، در ١٨ شهریور سال ١٣57، با ارسال پیامی به ملت شریف و شجاع ایران، ضمن ابراز همدردی با ملت، کشتار وحشیانه رژیم شاه را محکوم و دولت آشتی‌ملی شریف امامی را، دولتی تحمیلی و غیرقانونی اعلام کردند.

یادمان باشد تنها 20 روز قبل از 17 شهریور؛ شاه به مناسبت سالگرد کودتای 28 مرداد کنفرانس خبری برپا کرده و گفته بود: «در بین یک ملت دو

سه نفر هم معترض پیدا می شود!!!»