وظائف حوزه های علميه از دیدگاه شهید مطهری
حوزه های علميه و محيطهای روحانی ما ، مسؤول پاسداری ايمان جامعه اسلامی و دفاع از اصول و فروع دين مقدس اسلام از ديدگاه مذهب شيعه ، و تعليم و تبليغ آنها ، و عهده دار پاسخگوئی به نيازهای مذهبی مردم مسلمانند .
دشواری و سنگينی اين مسؤوليتها در همه زمانها يكسان نيست ، بستگی دارد.به درجه تمدن و سطح فرهنگ جامعه و ميزان آگاهی مردم به مسائل مختلف از يك طرف ، و درجه فعاليت نيروهای مخالف از طرف ديگر .همانطور كه در حديث شريف كافی آمده است : « العالم بزمانه لا يهجم عليه اللوابس » آشنائی با اوضاع و جريانات زمان و شناخت عوامل دستاندركار اجتماع ، امكان پيش بينی میدهد و با پيش بينی ها میتوان به مقابله با حوادث ناگوار شتافت همچنانكه امكان بهره برداری از فرصتهای مساعدی كه تحولات زمان پيش میآورد ، به وجود میآورد .
بديهی است كه مفهوم مخالف جمله گرانقيمت فوق اينست : الجاهل بزمانه يهجم عليه اللوابس آنكه نمی داند در جهانی كه زندگانی میكند چه میگذرد ؟
چه عواملی دست اندر كار ساختن جامعه به ميل خود هستند ؟ چه تخمهائی در زمان حاضر پاشيده میشود كه در آينده سر بر خواهند آورد ؟ روزگار آبستن چه حوادثی است ؟ هرگز نمی تواند به مقابله با نيروهای مهاجم برخيزد و يا از فرصتهای طلائی زودگذر اغتنام جويد واضح است كه توجه و بی توجهی قشری كه مسؤوليت هدايت و رهبری و رعايت و پاسداری جامعه خود را دارند از نظر آگاهی به اوضاع اهميت فوق العاده بيشتری دارد .
اگر وضع امروز خود را با هشتاد سال پيش ( پيش از مشروطيت ايران ) مقايسه كنيم میبينيم روحانيت آنروز مواجه بوده با جامعه ای بسته و راكد ، با جامعه ای كه هيچگونه واردات فكری نداشته جز آنچه از حوزه علمی دينی صادر میشده است فرضا از آن حوزه ها جز رساله ای عملی يا كتابهائی در حدود جلاء العيون و حليه المتقين و معراج السعاده صادر نمی شده است ، آن جامعه نيز مصرف فكری جز اينها نداشته است .
ولی امروز اين توازن به شدت بهم خورده است امروز به طور مستمر از طريق دبستانها ، دبيرستانها ، دانشگاهها ، مؤسسات آشكار و پنهان نشر كتاب ، وسائل ارتباط جمعی از قبيل راديو ، تلويزيون ، سينماها ، روزنامه ها ، مجلات هفتگی و ماهانه و سالانه ، كنفرانسها ، سخنرانيها ، و از طريق برخورد با مردمی كه از سرزمينهای ديگر به كشور ما آمده اند و از طريق مسافرتها به كشورهای خارج ، هزاران نوع انديشه به اين جامعه صادر میشود ،كه اگر انديشه هائی كه از حوزه های علمی دينی و يا وسيله شخصيتهای مبرز مذهبی در خارج اين
حوزه ها صادر میشود - با اينكه نسبت به گذشته در سطح بالاتری قرار گرفته است - با آنچه از جاهای ديگر صادر میشود مقايسه شود رقم ناچيزی را تشكيل میدهد و میتوان گفت نزديك به صفر است .حتی خود حوزه های علميه ما هم اكنون يكی از بازارهای پررونق انديشه
هائی است كه از كانونهای غير مذهبی و يا ضد مذهب صادر میشود . اينجا است كه هر فرد متدين آگاه ، ضرورت تجديد نظر در برنامه های
حوزه های علميه را شديدا احساس میكند .
منبع: پيرامون جمهوری اسلامی،نوشته متفكر شهيد استاد مرتضی مطهری