امام حسن عسکري عليه السلام، فرزند امام هادي عليه السلام، در روز هشتم ربيع الثاني يا 24 ربيع الاول سال 232 هجري قمري در مدينه به دنيا آمد. نام مادر گرامي آن حضرت را، سوسن و بعضي «سليل» و «حديث» نيز گفته اند. او در هشتم ربيع الاول سال 260 هجري قمري با توطئه معتمد خليفه عباسي در شهر سامرا، در 28 سالگي به شهادت رسيد.
آن حضرت بعد از شهادت پدر بزرگوارش در 22 سالگي به مقام امامت رسيد.
برنامه و مواضع او به عنوان مرجع فکري شيعيان قلمداد گرديد و مصالح عقيدتي و اجتماعي آنان را کاملا مراعات مي کرد.
ابن طلحه مي گويد:(1) بالاترين منقبت و ارزنده ترين امتيازي که خداوند بزرگ و اين امام بزرگوار اختصاص داده و گوهر گرانقدرش را به گردن او آويخته و برخورداري از آن را منحصرا به او ارزاني داشته و آن را به عنوان صفت و منقبتي جاودانه براي وي قرار داده که گذشت روزگار از طراوتش نمي کاهد و زبانها تلاوت و باز گفتن آن را از ياد نمي برند؛ آن است که مهدي عليه السلام از نسل او آفريده شده و فرزند نسبي او و پاره تن وي است. ابن طلحه اضافه مي کند که لقب او خالص است.

از کتاب راوندي به نقل از احمد بن محمد و او از جعفر بن شريف گرگاني نقل کرده، مي گويد: سالي به مکه مي رفتم، در سامراء بر ابومحمد عليه السلام وارد شدم. شيعيان مقداري مال همراه من فرستاده بودند، خواستم از آن حضرت بپرسم که اين اموال را به چه کسي بدهم، پيش از اين که چيزي بگويم، فرمود: آنچه همراه داري به مبارک، خادمم بده! اموال را که دادم، عرض کردم: شيعيان شما در گرگان به شما سلام مي رسانند. فرمود: مگر شما بعد از اعمال حج برنمي گردي؟ عرض کردم: چرا بر مي گردم. فرمود: تو تا صد و نود روز ديگر به گرگان مي رسي. و روز جمعه سه شب از ربيع الثاني گذشته، صبح زود وارد گرگان خواهي شد به آنها بگو که من آخر همان روز نزد ايشان مي آيم. برو به سلامت که خدا تو را با آنچه داري سالم مي دارد تا بر خانواده و فرزندانت وارد شوي به پسرت شريف، خداوند پسري خواهد داد، اسمش را صلت بگذار که بزرگ خواهد شد و از دوستان ما مي گردد.