انديشه‌هاي ژرف در قالب پژوهش‌ها ، پديدار مي‌شوند پژوهش نيروي محرک توسعه در تمامي حوزه‌هاي فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و سياسي است. توان هر کشور به ميزان پژوهش آن کشور است. پژوهش بازوي نرم افزاري مديريت محسوب مي شود. اطلاع‌يابي و اطلاع‌رساني درست، زماني به طور منطقي و مطلوب محقق مي‌شود که زمينه‌ پژوهشي داشته باشد و تصميم‌سازي يكي از رسالت‌هاي پژوهش است.

برگزاري آيين‌هاي ويژه‌ كه طي چند ساله اخير به مناسبت هفته پژوهش صورت مي‌گيرد در واقع رويکردي نوين به مقوله و موضوع حساس و پر اهميت تحقيق و پژوهش است که پرداختن به آن در همه حال وظيفه، تکليف و از مباني الزام‌آفرين جوامع خردورز، ارزيابي مي‌گردد.

در اين رابطه همواره اين پرسش اساسي از سوي صاحب نظران، کارشناسان و انديشمندان مطرح مي‌گردد که به راستي تاکنون در عمل تا چه ميزان به تحقيق و پژوهش بها و اهميت داده شده است؟

دکتر معين در فرهنگ فارسي (جلد اول) پژوهش را به معناي جستجو، تحقيق، بررسي‌ها و جستجوهاي علمي آورده است و تحقيق را مترادف با پژوهش، بررسي، مطالعه، مطالعات، کنجکاوي‌ ها و پژوهش‌ هاي علمي يا ادبي دانسته است. روشن است که پژوهش و تحقيق به حقيقت علمي رسيدن است و هدف از حقيقت علمي نيز سازگار شدن هر چه بهتر با واقعيات است. بدين ترتيب به چنين شناختي علم گفته مي شود و علم نيز به معناي بيان تجربي قانونمندي‌هاي حاکم بر طبيعت است. به ديگر سخن، علم سازماندهي شناخت از واقعيات است،  به طوري که انسان هر چه بيشتر با قانونمندي‌ هاي حاکم بر واقعيات سازگار گردد.

تحقيق و پژوهش، محقق و پژوهشگر را بر آن مي‌دارد که به جستجوي حقيقت بپردازد و از تعصب خودگرايي و مطلق‌گرايي بپرهيزد. بدين ترتيب تحقيق براي انسان کنجکاو و درگير با مسائل زندگي يک رويکرد ضروري و در عين حال عادي است و اساس معرفت و شناخت علمي وي را تشکيل مي‌دهد.

علم در ابعاد گوناگون اعم از روش، بينش، طرز بيان، قالب‌هاي نظري و…. از ساير گونه‌هاي معارف، مانند دين، اخلاق، فلسفه، هنر و…، متمايز است. موضوع علم، طبيعت و قانونمندي حاکم بر حرکت جهان است. علم مدعي است که اين طبيعت، واقعي و قانونمند است.. اين قانو‌مندي نيز قابل شناخت علمي است، از همين رو سازماندهي شناخت در جهت سازگاري با اين قانونمندي‌ها در قالب جملات اخباري و به صورت قانون علمي (تجربي) و نظريه (تئوري) ارائه مي‌شود. علاوه بر اين، تحقيق همچنين با نظريه همبستگي کامل دارد.

بهره‌ وري علم و تجربه نتيجه تحقيق است و اگر کنجکاوي، مطالعه و پژوهش‌ هاي علمي نبود، دانش و تجربه انسان امروزي بدست نمي آمد.

بدون شک، انسان امروز، از نتايج تلاش، مطالعه و کنجکاوي‌ هاي انسان ديروز تغذيه مي‌کند و انسان فردا چشم به مطالعه و تجربه انسان امروز خواهد داشت، لذا مي‌توان گفت مبناي هر کار تحقيقي، تجربه کردن واقعيات زندگي، کشف روابط بين اجزا و عناصر آن، کسب شناخت علمي بيشتر و بهتر از آن و سرانجام رسيدن به واقعيات نوين است، واقعياتي که تا ديروز بر انسان مخفي بود.

با اين اوصاف تحقيق و پژوهش را مي‌توان عنصر نجات دهنده انسان و عامل بلوغ و دست يافتن وي به زندگي آرماني دانست.

امروزه همه کشورهاي جهان براي دست يافتن به اهداف  و آرمان‌ها، پيشرفت و توسعه، اختراع و ابتکار و روش‌هاي بهينه زندگي تنها از پژوهش و تحقيق سود مي‌جويند.

به دليل اهميت تحقيق و پژوهش و نقش آن در آگاهي مردم، همواره کشورهاي استعمارگر از رشد و شکوفايي اين مقوله در کشورهاي در حال توسعه ممانعت به عمل مي‌آورده و مي‌آورند. سند حقيقي اين مدعا دست و پا زدن‌هاي پي‌درپي استعمار در جلوگيري از دست‌يابي ايران به انرژي هسته‌اي و محروم نگه‌داشتن كشورهايي همچون ايران از اين دانش نوين است. آنها مي‌دانند که ارمغان تحقيق و پژوهش، هوشياري، آگاهي، فرار از سلطه، پيشرفت و توسعه است، پس فقدان آن در هر جامعه، مناسب‌ترين راه براي سلطه است که آن جامعه را از هر گونه نوآوري و بروز خلاقيت باز مي دارد.

از همين رو است که جوامع گوناگون، تربيت محقق و پژوهشگر و ارج نهادن به زحمات آنها را در دستور کار خود قرار داده اند، پس بايد گفت: هفته پژوهش گرامي‌ باد و آن را در عمل، گرامي‌داشت.

به نقل از سایت سازمان تبلیغات اسلامی