چکیده

در نظام حقوقی اسلام، به منظور استحکام نظام خانواده، حقوق و وظایفی متوجه طرفین عقد نکاح می­باشد. یکی از این حقوق، حق نفقه زن است که مرد مکلف به پرداخت آن است و صراحت آیات و روایات به این مطلب دلالت می­کند. نفقه عبارت است از فراهم نمودن نیازهای همسر اعم از خوراک و پوشاک و مسکن و خادم و نیاز به پزشک، گرچه زن خود نیز از تمکن مالی برخوردار باشد. که فقهای امامیه و اهل سنت به مسأله نفقه و مسائل مربوط به آن توجه داشته­اند. و قانون مدنی هم به این موضوع پرداخته است. عده عبارت است از مدتی که زن پس از جدایی از شوهر، در حالت انتظار است؛ اعم از اینکه علت جدایی طلاق، فسخ نکاح، موت، بذل مدت یا انقضای آن باشد. تحقیق پایانی حاضر، موضوع نفقه در زمان عده از دیدگاه فقه اسلامی را در قالب پرداختن به بحث مفهوم­ شناسی، نفقه در زمان عده از دیدگاه فقه امامیه و نفقه در زمان عده از دیدگاه فقه اهل سنت مورد بررسی قرار داده است. تحقیق حاضر با استفاده از منابع تفسیری و به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و نتایج حاصله گویای آن است که فقهای اسلامی در اصل نفقه اتفاق نظر دارند؛ اما در مورد ملاک تعیین و مقدار آن و … اختلاف آرا وجود دارد.

 کلید واژه ها: نفقه، عده، فقه، تمکین.

تحقيق پاياني سطح 2

نگارنده :صدیقه مظهری

استاد راهنما: سرکار خانم لیلا خواجه زاده

 استاد  داور: جناب آقای دکتر علی پریمی

اگر تتبع دقیقی در کتب فقهی داشته باشیم در می یابیم که اصولا باب مستقلی تحت عنوان رد مظالم در آنها وجود ندارد فقها این بحث را در ابواب وصیت ، امر به معروف ، خمس ،زکات ، و غصب مطرح کرده اند.

 به طور کلی در محاسبه مظالم چند صورت متصور است که فقط در برخی از آن موارد حکم رد مظالم مصطلح جاری است و آن موارد شامل :

1. مقدار مال و صاحب آن معلوم است که باید عین آن یا عوضش به صاحبش داده شود. این مورد مصداق رد مظالم نیست .

2. مقدار مال معلوم است ولی صاحبش معلوم نیست. این بخش دو حالت دارد:

الف: صاحب مال اصلاً معلوم نیست. در این صورت همان مقدار را در صورت ناامیدی از یافتن صاحب آن با اجازه مرجع تقلید صدقه بدهد. این قسمت شامل رد مظالم می شود .

ب: مالک در بین افراد محدودی معین است. به عنوان مثال یکی از این 10 نفر مالک است؛ در این‌جا طبق نظر حضرت امام خمینی(ره) باید با قرعه انداختن مالک را معین و مال را به او پرداخت نماید. البته فقها راه‌های دیگری نیز برای خلاصی از این مشکل فرموده‌اند، شامل: بار کردن حکم مجهول المالک بر آن (یعنی صدقه دادن)، راضی کردن تمام افرادی که احتمال مالک بودن آنها می‌رود از هر راه ممکن، و توزیع یکسان مال بین آنها.

3. مقدار مال معلوم نیست ولی صاحبش معلوم است. باید حداقل مقداری که یقین دارد را به او بپردازد و احتیاط آن است که صاحب مال را به نحوی راضی کند. مشمول حکم رد مظالم نیست .

4. مقدار مال و صاحب آن مشخص نیست. که این موضوع هم دو بخش دارد.

الف: در مقدار مال مردد است. به عنوان مثال مردد بین صد هزار یا دویست هزار تومان است و مالک را نیز نمی‌شناسد. در این صورت باید مقداری را که یقین دارد، صدقه بدهد که در مثال ما صد هزار تومان یقینی و مازاد بر آن مشکوک است.این قسمت از موارد رد مظالم است .

امام خمینی(ره) در این باره چنین فرموده‌اند: «احتیاط در این جا که مال مردد بین کم و زیاد است، آن است که با حاکم شرع به مقدار حد وسط بین کم و زیاد مصالحه کند. مبالغ 150 هزار تومان را در مثال فوق پرداخت نماید».[1]

ب: مقدار را به هیچ وجه نمی‌داند یعنی اجمالاً می‌داند مظالمی از عباد بر گردن اوست اما هیچ گونه حدسی درباره میزان آن ندارد. در این صورت باید یک پنجم مالی را که حرام در آن قرار دارد، به نیت ادای وظیفه، تحت عنوان خمس پرداخت نماید.

حضرت امام خمینی(ره) فرموده‌اند: «اگر مال حلال با مال حرام به طوری مخلوط شود که انسان نتواند آن‌ها را از یکدیگر تشخیص دهد و صاحب مال حرام و مقدار آن هیچ کدام معلوم نباشد، باید خمس تمام مال را بدهد و بعد از دادن خمس، بقیه مال حلال می‌شود».[2]

تذکر مهم: در محاسبه در مظالم ملاک قیمت روز است. یعنی اگر انسان مالی را 20 سال قبل ضایع نموده، در رد به مالک یا دادن صدقه باید قیمت امروز را در نظر بگیرد.

[1]. موسوي خميني، روح‌الله، تحريرالوسيله (کتاب الخمس)، ترجمه: علي اسلامي، جلد 4، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامي، 1369، مسئله 29.
[2]. موسوي خميني، روح الله، رساله عمليه، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1391، مسئله 2719.

س 834: همانطور که می دانید، وضعیت هلال در آخر یا اول ماه به یکی از حالت های زیر است:

1- غروب هلال قبل از غروب خورشید باشد.

2- غروب هلال مقارن با غروب خورشید باشد.

3- غروب هلال بعد از غروب خورشید باشد.

لطفاً بیان فرمایید کدام یک از حالات سه گانه فوق را می توان برای تعیین اول ماه به حساب آورد؟

ج: در هر سه فرض، رؤیت هلال برای اثبات حلول ماه قمری جدید از شبی که پس از رؤیت است کفایت می کند.

س 835: آیا رؤیت تصویر هلال ماه با استفاده از دوربین CCD و انعکاس نور و بازخوانی اطلاعات ضبط شده توسط رایانه، برای اثبات اول ماه کفایت می کند؟

ج: رؤیت با وسیله، فرقی با رؤیت به طریق عادی ندارد و معتبر است. ملاک آن است که عنوان رؤیت محفوظ باشد. پس رؤیت با چشم و با عینک و با تلسکوپ محکوم به حکم واحدند. اما در مورد انعکاس به رایانه که درآن صدق عنوان رؤیت معلوم نیست محل اشکال است.

س 836: اگر هلال ماه شوال در یک شهر دیده نشود، ولی تلویزیون و رادیو از حلول آن خبر دهند، آیا کافی است یا تحقیق بیشتری واجب است؟

ج: اگر مفید اطمینان به ثبوت هلال گردد یا صدور حکم به هلال از طرف ولی فقیه باشد، کافی است و نیازی به تحقیق نیست.

س 837: اگر تعیین اول ماه رمضان و عید سعید فطر به علت عدم امکان رؤیت هلال اول ماه به سبب وجود ابر در آسمان یا اسباب دیگر، ممکن نباشد و سی روز ماه شعبان یا ماه رمضان کامل نشده باشد، آیا برای ما که در ژاپن زندگی می کنیم، جایز است که به افق ایران عمل کرده و یا به تقویم اعتماد کنیم؟ وظیفه ما چیست؟

ج: اگر اول ماه از طریق رؤیت هلال حتی در افق شهرهای مجاوری که اتحاد افق دارند، و یا از طریق شهادت دو فرد عادل و یا از طریق حکم حاکم ثابت نشود، باید احتیاط کرد تا اول ماه ثابت شود.

س 838: آیا اتحاد افق در رؤیت هلال شرط است یا خیر؟

ج: بلی شرط است.

س 839: مقصود از اتحاد افق چیست؟

ج: منظور از آن، شهرهایی است که از جهت احتمال رؤیت و عدم احتمال رؤیت هلال یکسان باشند.

س 840: اگر روز بیست و نهم ماه در تهران و خراسان عید باشد، آیا برای افرادی هم که در شهری مانند بوشهر مقیم هستند، جایز است افطار کنند؟ با توجه به اینکه افق تهران و خراسان با افق بوشهر یکی نیست.

ج. به طور کلّی اگر اختلاف بین افق دو شهر به مقداری باشد که با فرض رؤیت هلال در یکی، هلال در دیگری قابل رؤیت نباشد، رؤیت آن برای شهرهایی که احتمال رؤیت در آن به طور قطع و یقین منتفی باشد، کفایت نمی کند.

س 841: اگر بین علمای یک شهر راجع به ثبوت هلال یا عدم آن اختلاف رخ دهد و عدالت آنها هم نزد مکلّف ثابت بوده و به دقت همه آنها در استدلال خود مطمئن باشد، وظیفه واجب مکلّف چیست؟

ج: اگر اختلاف دو بینه به صورت نفی و اثبات باشد، یعنی یکی مدعی ثبوت هلال و دیگری مدعی عدم ثبوت آن باشد، این اختلاف موجب تعارض دو بینه و تساقط هر دو است، و وظیفه مکلّف این است که هر دو نظر را کنار گذاشته و درباره افطار کردن یا روزه گرفتن به آنچه که مقتضای اصل است، عمل نماید. ولی اگر بین ثبوت هلال و عدم علم به ثبوت آن اختلاف داشته باشند، به این صورت که بعضی از آنها مدعی رؤیت هلال باشند و بعضی دیگر مدعی عدم مشاهده آن، قول کسانی که مدعی رؤیت هلال هستند، در صورت عادل بودن، حجت شرعی برای مکلّف است و باید از آن متابعت کند، و همچنین اگر حاکم شرعی حکم به ثبوت هلال نماید، حکم وی حجت شرعی برای همه مکلفین است و باید از آن پیروی کنند.

تا حالا فکر کردید چگونه می توان با امام عصر (عج)بیعت کرد؟

مراتب بیعت :

بيعت سه گونه تحقق مي‌پذيرد : بيعت قلبي ، زباني و ظاهري .

بيعت قلبي ، شرط اصلي

مرحوم صاحب مكيال بيعت قلبي را چنين معنا مي كنند:

« تصميم قلبي محكم و ثابت بر اطاعت امام و ياري او با نثار جان ومال .»(1)

وقتي به ولايت امام معترف و معتقد باشيم ، طبيعتاً پذيرفته‌ايم كه او از ما به ما سزاوارتر باشد . او را صاحب و مالك اصلي دارايي خود دانسته‌ايم و آنچه در دست داريم را فضل او و امانت او مي‌دانيم . اينگونه علاوه بر اينكه گوش به فرمان او و دست به خدمت او و پيگير دستور اوييم ، آنچه داريم در راه او صرف مي‌كنيم . اگر امام يار بخواهد ،‌ما جان نثاريم و اگر از مالمان طلب كند ، به پايش مي‌ريزيم . اگر اين آمادگي و عزم قلبي در ما ايجاد شده باشد ، يقيناً با قلب خويش اين بيعت را انجام داده‌ايم . اينگونه بيعتي ، شرط اساسي و پايه‌اي عهد و ميثاق است و اگر اينگونه عهد سپاري و پيمان‌بندي در روح و قلب ما شكل بگيرد ، ركن اصلي بيعت را به دست آورده‌ايم.

بيعت زباني و ظاهري

پس از اين آمادگي روحي است كه زبان ما به اقرار اين عهد مي آيد و اين پيمان بستن را آشكارا نشان مي‌دهد و ابراز مي كند. همانگونه كه در اعمال روز غدير اين دعا نقل شده است:

اللهم سمعنا و اطعنا و اجبنا داعيك بمنك …

فإنا يا ربنا آمنا بمنك و لطفك اجبنا داعيك

واتبعنا الرسول و صدقناه و صدقنا مولي المومنين …(2)

خدايا ! شنيديم و اطاعت نموديم و دعوت كننده‌ات را به فضلت اجابت كرديم …

پس از اي پروردگار ما ! ما ايمان آورديم و به لطف و فضل خودت دعوت كننده‌ات را اجابت كرديم و از رسول تبعيت نموديم و او را و مولاي مومنان را تصديق كرديم .

اما اقرار به زبان و نيز بيعت ظاهري - كه همان مصافحه و دست دادن با امام است - شرط تحقق بيعت نيست ، اين بيعت قلبي است كه بر همه‌ي ما واجب است و با ايمانمان پيوند دارد . چون ايمان ، همان پاي بندي دل و تسليم جان در مقابل فرمان و دستور امام مي باشد . پس بيعت زباني وظاهري ، نشانه‌ي تماميت و بروز و ظهور بيعت است و نبود امكان اين دو به خاطر نبود ما در غدير باعث نمي گردد لزوم اين پيمان بستن از ما برداشته شود و امكان آن از ما سلب گردد.

درهر روزگاري مي‌توان قلباً با پيامبر و امام بيعت نمود و نيز نيكوست كه با به كارگيري دعاهاي رسيده از جانب معصومين عليهم السلام اين پيمان سپاري را به زبان آوريم . اگر چه از اين كمال بزرگ محروميم كه دست در دست مولايمان بگذاريم و در منظر و محضر او به او قول بندگي دهيم . به هر روي اين بيعت بر گرده‌ي ماست و ما از طرف پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله از طرف خداوند مأمور به گرفتن اين بيعت شدند .

تقيّد پيامبر صلي الله عليه و آله برگرفتن بيعت

پس مأمورم از شما بيعت بگيرم و با شما دست بدهم بر اينكه قبول كنيد آنچه از طرف خداوند عزوجل ، درباره‌ي اميرالمومين و جانشين‌هاي پس از او آورده‌ام – كه آنها از نسل من و اويند - امامتي است كه فقط در آنها به پا خواهد بود(3)… پس اي مردم ! باخدا ، من ، علي – اميرالمومنين - و حسن و حسين و ائمه بيعت كنيد….(4)

ما هم بيعت كنيم ؟

وقتي يقين داريم كه مخاطب اين فرمان تنها ساكنان بركه‌ي خم نيستند ، و هنگامي كه مطمئنيم براي حركت در مسير خداشناسي و دينداري بايد به اين دعوت پيامبر لبيك بگوييم ، آن وقت اين وظيفه بيشتر نمايان مي شود . هر چند دست دادن باپيامبر در همه‌ي روزگاران مقدور نيست ، اما همه وظيفه داريم در هر زماني بااطاعت از فرامين نبوي و علوي دست بيعت به سوي پيامبر داراز كنيم و با پذيرش ولايت خدا و اوليايش اين عهد را به گردن بگيريم .

پی نوشتها :

(1) مكيال المكارم ، ج 2، تكليف 34.

(2) بحار الانوار ، ج 98 ، ص 299.

(3) اسرار غدير ، ص 129و 163.

(4) اسرار غدير ، ص 133 و 166.

برگرفته از پایگاه جامع عاشورا

آیةالله العظمی خوئی: اگر می تواند جمع کند میان همه آن ها، واجب است بر او آنها. و اگر نتواند پس بر اوست معیّن کند منظور خود را به قرعه.استفتائات، ص 365 س 1205

آیةالله العظمی گلپایگانی: اگر شک کند که کدام بوده مثلاً نماز بوده یا روزه) هر دو را بجا آورد… و اگر در نذر صیغه شرعی نخوانده، ملزم به وفاء به نذر نیست.مجمع المسائل، ج 2، ص 326، س 925

آیةالله العظمی اراکی: اگر مردّد بین اقل و اکثر است اکتفا کند به اقل و اگر مردد بین متباینین است (دو عمل متضاد) احتیاط کند (هر دو را به جا آورد).استفتائات، ص 158، س 9

آیةالله العظمی صافی: اگر تعداد آن را فراموش کنید اکتفا به مقدار یقینی کافی است.جامع الاحکام، ج 1، ص 222، س 795

فتاوای آیت الله العظمی امام خمینی (قدس سره)

سوال15:وضع بازي بليارد از لحاظ شرعي چگونه است؟
جواب:هرچه كه از آلات قمار محسوب باشد با آن حرام است.

فتاوای آیت الله العظمی گلپایگانی (قدس سره)
سؤال: بازى كردن با آلات قمار در صورتى كه منظور برد و باخت نباشد فقط جهت تفريح و سرگرمى چه صورت دارد.

جواب: بازى با آلات قمار مثل نرد و شطرنج و پاسور حرام است اگر چه قصد برد و باخت نداشته باشد.

فتاوای آیت الله العظمی اراکی (قدس سره)
سؤال: بازی با پاسور بدون برد و باخت جایز است یا نه؟
جواب: مفروض سؤال بعید نیست داخل در عنوان لغو باشد و احوط ترک آن است.

فتاوای آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (قدس سره)
سؤال:بازى كردن با پاسور چه حكمى دارد؟
جواب: اگر از آلت قمار بودن خارج شده باشد و برد و باختى در كار نباشد، مانعى ندارد
سؤال:آيا بازى كردن با شطرنج حرام است؟
جواب: اگر از آلت قمار بودن خارج شده باشد و برد و باختى در كار نباشد، مانعى ندارد.

فتاوای آیت الله العظمی بهجت (قدس سره)
سؤال:تعريف قمار و آلت قمار چيست؟
جواب: قمار، بازى همراه با برد و باخت به وسيله ى آلات مخصوص فراهم شده براى قمار با در ميان گذاشتن و قرار پول يا چيز ديگر به عنوان عوض است و بين اقسام بازى ها و اقسام آلات فراهم شده براى قمار در هر عصرى، فرقى وجود ندارد.

فتاوای آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله)
سؤال: آیا اگر افراد بدون شرط‌بندى و قصد قمار و بُرد و باخت و کسب درآمد بلکه فقط براى سرگرمى و مشغول بودن، مبادرت به بازى با ورق کنند، آن افراد مرتکب حرام شده‏اند؟ حضور در مجالس بازى با ورق براى تفریح چه حکمى دارد؟
جواب: بازى با ورقى که عرفاً از آلات قمار محسوب مى‏شود، به‌طور مطلق حرام است و جایز نیست انسان با اختیار در مجلس قمار یا بازى با آلات قمار شرکت کند.
سؤال: آیا استفاده از ورق‏هاى پاسور در صورتى که براى بازى‌هاى فکرى محض که بدون شرط بندى بوده و متضمّن مفاهیم علمى و دینى باشند، جایز است؟ بازى با ورق‏هایى که با چیدن آن‌ها به نحو خاصى، بعضى از شکل‌ها مثل موتورسیکلت یا ماشین و مانند آن ایجاد مى‏شود و در عین حال استفاده از آن‌ها براى شرط‌بندى و مسابقه هم ممکن است، چه حکمى دارد؟
جواب: بازى با ورق‏هایى که عرفاً، آلات قمار محسوب مى‏شوند، مطلقاً جایز نیست ولى بازى با ورق‏هایى که عرفاً آلت قمار محسوب نمى‏شوند، بدون شرط‌بندى اشکال ندارد. و به‌طور کلى بازى با هر چیزى که مکلّف تشخیص دهد از آلات قمار است و یا در آن شرط بندى شود، به هیچ وجه، جایز نیست. و بازى با هر وسیله‏اى که جزء آلات قمار به حساب نیاید، بدون شرط بندى، اشکال ندارد.

منبع: پورتال انهار،استفتائات مراجع

آیا ارتباط صمیمی بین دختر و پسر در هنگام همکاری یا مهمانی اشکال دارد؟

همه مراجع: دوستی بین دختر و پسر جایز نیست؛ چون ترس افتادن به گناه در میان است.

اما ارتباط شغلی  اگر باعث مفسده نشود و موازین شرع در آن رعایت شود اشکال ندارد.

آیا خلوت کردن دو نفر نامحرم در یک مکان، جایز است؟

امام خامنه ای و نوری: اگر کسی نمی تواند وارد آن مکان شود و آنها بترسند که به حرام بیفتد،

ماندنشان در آنجا حرام است.

صافی: اگر کسی نمی تواند وارد آن مکان شود ماندنشان در آنجا حرام است؛ هر چند احتمال فساد

ندهند و به گفت وگو های علمی و ضروری بپردازند.

مکارم: اگر کسی نمی تواند وارد آن مکان شود، بنابر احتیاط واجب ماندنشان در آنجا حرام است؛

هر چند احتمال فساد ندهند و به گفت وگو های علمی و ضروری و مانند آن بپردازند.

بهجت، سیستانی و وحید: اگر احتمال فساد برود، ماندنشان در آنجا حرام است؛ هر چند طوری باشد

که شخص دیگری بتواند وارد شود.

تبریزی و فاضل: اگر کسی نمی تواند وارد آن مکان شودـ در صورتی که احتمال فساد برود ـ

ماندنشان در آنجا حرام است.

گاهی در وسایل نقلیه به جهت نشستن مرد کنار زن، بدنشان به یکدیگر برخورد می کند، در اینجا تکلیف چیست؟

•    همه مراجع: اصل تماس بدن زن و مرد با یکدیگر از روی لباس حرام نیست؛ ولی اگر باعث

تحریک شهوت و فساد گردد، جایز نمی باشد.

•    تبصره. اگر در تماس بدنی، فشار و اتکا پیدا شود، باید از آن پرهیز کرد.

هرگاه در منطقه یا محیطی، رسم بر این باشد که هنگام برخورد با یکدیگر مصافحه می کنند

(حتی زنان با مردان) و اگر این کار را ترک کنند، اهانت و اسائه ادب نسبت به طرف مقابل

محسوب می شود؛ حکم دست دادن زن و مرد با این فرض چیست؟

همه مراجع: دست دادن با زن نامحرم جایز نیست و شعائر دینی باید حفظ شود و با بیان حکم

شرعی، حمل آن بر اسائه ادب از بین می رود.

خنده زن هنگام صحبت با مرد نامحرم  چه حکمی دارد؟

همه مراجع: اگر خنده او طوری باشد که باعث تحریک نامحرم شود، جایز نیست.

شوخی کردن با نامحرم چه حکمی دارد؟

همه مراجع: اگر با قصد لذت (جنسی)باشد و یا بترسد به گناه بیفتد، جایز نیست.

 آیا صحبت کردن با کسی که قصد داریم در آینده با او ازدواج کنیم، گناه است؟

همه مراجع: اگر بدون قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد و باعث مفسده نشود، اشکال ندارد.

آیا در گفت و گو زن و مرد نامحرم، فرقی بین گفت و گو مستقیم و از راه دور هست؟ 

همه مراجع: خیر، هیچ تفاوتی در حکم نمی کند و در هر دو مورد،

اگر با قصد لذت و ترس افتادن به حرام باشد، اشکال دارد.

 اگر شک داشته باشيم طلاي سفيدي که در بازار فروخته مي شود، از جنس طلاي متعارف

حرام است يا خير، تکليف چيست؟

همه مراجع: اگر واقعاً شک پيدا شد، استفاده از آن اشکال ندارد.

طلاي سفيد براي مردان چه حکمي دارد؟

همه مراجع: اگر از جنس طلا باشد، جايز نيست؛ هر چند به رنگ سفيد باشد.

 آيا در دست کردن و استفاده از پلاتين براي مرد اشکال دارد؟

همه مراجع: استفاده از پلاتين اشکال ندارد.

تبصره: پلاتين طلا نيست و فلز ديگري است.

حکم خريدن و پوشيدن کروات براي داماد چيست؟

آيات عظام امام، خامنه اي، مکارم و نوري: اگر باعث ترويج فرهنگ غرب شود، جايز نيست.

آيات عظام تبريزي، سيستاني و فاضل: براي مسلمان بهتر است، از لباسي که باعث تشبه به غير

مسلمان شود، اجتناب کند.

آيات عظام بهجت و صافي: بنابر احتياط ، استفاده نکنند.

آيت الله وحيد: آنچه باعث تشبه به غير مسلمان شود ، جايز نيست.

تبصره: اگر در موردي بر پوشيدن کروات مفسده اي مترتب شود، پوشيدن آن حرام مي شود.

خالکوبی یکی دیگر از انواع آرایش است که برروی چهره و دست ها صورت می گیرد وامروزه

به شکل مدرن با عنوان تاتوی ابرو،لب ودور چشم مطرح است . اینکه آیا خالکوبی و تاتو در

دست ها وصورت ،زینت محسوب می شود یا خیر و آیا باید آن را از نا محرم پوشاند از مسائل

شرعی مهم ومورد نیاز امروز است ونظرات در این مورد متفاوت است.برخی از فتاوای فقهای

بزرگوار به شرح زیر است:

آیات عظام بهجت وفاضل لنکرانی،تاتو وخالکوبی زینت است وباید از نامحرم پوشانده شود.

آیت الله خامنه ای:فی نفسه اشکال ندارد واگر زینت محسوب می شود، باید از نامحرم پوشانده شود

و تشخیص زینت موکول به عرف است.

آیت الله صافی گلپایگانی :  فی نفسه اشکال ندارد لکن بر زن لازم است خود را از نامحرم بپوشاند و

زینت است.

آیت الله مکارم شیرازی:چنانچه آرایش غلیظی محسوب نشود اشکالی ندارد در غیر این صورت

برای انجام دهنده و شخصی که تاتو بر روی او انجام می گیرد،اشکال دارد.

آیا در پوشیدن حرمت ، پوشیدن لباس جنس مخالف، بین پوشیدن آن در خانه و

بیرون از آن تفاوت هست؟

امام و بهجت: بنابر احتیاط واجب، پوشیدن لباس مختص به جنس مخالف، جایز نیست (هر

چند در خانه باشد).

نوری: بنابر احتیاط واجب، پوشیدن لباس جنس مخالف، ـ به جز در موردی که انگیزه

عقلایی و مصلحت مهمتری در بین باشد ـ جایز نیست( و تفاوتی بین خانه و بیرون از آن

نیست).

سیستانی: بنابر احتیاط واجب، پوشیدن لباس جنس مخالف، اگر او را به صورت جنس

مخالف در آورد، جایز نیست.

مکارم: پوشیدن لباس جنس مخالف، اگر مفسدة خاصی بر آن مترتب نشود، اشکال ندارد

( هر چند در خانه باشد).

تبریزی، خامنه ای، فاضل و وحید: تا زمانی که لباس جنس مخالف را به عنوان زیّ(لباس

و پوشش) خود قرار ندهد، اشکال ندارد.