از مرحوم آيةالله‌العظمي حاج شيخ عبدالكريم حايري يزدي(ره)، نقل شده است:

اوقاتي كه در سامرا مشغول تحصيل علوم ديني بودم، اهالي سامرا به بيماري وبا و طاعون مبتلا شدند و همه‌روزه عده‌اي مي‌‌مردند.

روزي در منزل استادم، مرحوم سيدمحمد فشاركي، عده‌اي از اهل علم جمع بودند. ناگاه مرحوم آقا ميرزا محمدتقي شيرازي تشريف آوردند و صحبت از بيماري وبا شد كه همه در معرض خطر مرگ هستند.

مرحوم ميرزا فرمود: اگر من حكمي بكنم آيا لازم است انجام شود يا نه؟ همه اهل مجلس پاسخ دادند: بلي. فرمود: من حكم مي‌‌كنم كه شيعيان سامرا از امروز تا ده‌روز همه مشغول خواندن زيارت عاشورا شوند و ثواب آن را به روح نرجس‌خاتون(علیها السلام)، والده ماجده حضرت حجت‌بن‌الحسن(علیهما السلام) هديه نمايند تا اين بلا از آنان دور شود.

اهل مجلس اين حكم را به تمام شيعيان رساندند و همه مشغول خواندن زيارت عاشورا شدند. از فرداي آن روز تلف‌شدن شيعه متوقف شد.

شهيد دستغيب/ داستان‌هاي شگفت/ 273 و 274

شيخ اعظم انصاري(ره) داراي همتي بلند و اخلاقي نيكو بود و به امور طلاب شخصاً رسيدگي مي‎كرد و مانند پدري مهربان آنان را تحت تربيت خود قرار داده بود. چند روزي، شيخ ديرتر از وقت مقرر براي تدريس حاضر مي‌شد، از ايشان سبب را پرسيدند، فرمود: يكي از سادات به تحصيل علوم ديني مايل گشت و اين امر را با چند نفر در ميان نهاده تا درس مقدمات برايش گويند، ولي هيچ‌يك حاضر نشدند و شأن خود را بالاتر ديدند، بدين‌جهت خود متصدي اين امر شده، درس او را به عهده گرفتم».

منبع: زندگي و شخصيت شيخ انصاري/ 78

1- محبت بیشتربه زنها؛ علامت ایمان بیشتر است
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): كُلَّما ازدادَ العَبدُ إيمانا ازدادَ حُبّا للنِّساءِ.[1]
هر چه ایمان بنده زیاد شود، محبت [وی] به زن ها نیز زیاد می شود .
2- دوستدار اهل بیت علیهم السلام دوستدار همسر است
قال الصادق (علیه السلام): كُلُّ مَنِ اشتَدَّ لَنا حُبّا اشتَدَّ للنِّساءِ حُبّا.[2]
هر کس بیشتر محبّ ما (اهل بیت) باشد، به زن ها (همسرش) نیز بیشتر محبّت کند.
3- راه کسب صفای زندگی
قال علی (علیه السلام): فدارِها علی کلّ حال وأحسِن الصُحبةُ لها فیصفو عیشک.[3]
همیشه با همسرت مدارا کن، و با او به نیکی همنشینی کن تا زندگیت باصفا شود.

4- تکبر و خشونت نکردن و آزار نرساندن
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): خیر الرجال من امتی الذین لایتطاولون علی اهلیهم و یحنون علیهم ولا یظلمونهم.[4]
بهترین مردان امت من، آن کسانی هستند که نسبت به خانواده خود خشن و متکبر نباشند و بر آنان ترحم و نوازش کنند و به آنان آزار نرسانند.
5- سیلی نزدن به زن
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): فای رجل لطم امراته لطمة، امرالله عزوجل مالک خازن النیران فیلطمه علی حر وجهه سبعین لطمة فی نار جهنم.[5]
هر کس به صورت زنش سیلی بزند، خداوند به آتشبان جهنم دستور می دهد تا در آتش جهنم هفتاد سیلی بر صورت او بزند.
6- به زن بگوید دوستت دارم
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): قول الرجل للمراة انی احبک لا یذهب من قلبها ابداً.[6]
این گفتار مرد به همسرش که بگوید: «تو را دوست دارم » هرگز از قلب زن بیرون نمی رود.

تامین سعادت دینی و دنیایی همسر
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): للمراة علی زوجها ان یشبع بطنها، و یکسو ظهرها، ویعلمها الصلاة والصوم والزکاة ان کان فی مالها حق، ولاتخالفه فی ذلک.[7]
حق زن بر شوهرش این است که شوهر او را سیر کند، لباس بپوشاند، نماز و روزه و زکات را - اگر در مال زن حق زکاتی است - به او یاد دهد، و زن نیز در این کارها با او مخالفت نورزد.
8- تأمین معش زن مانند جهاد در راه خداست
قال الرضا (علیه السلام): الکآد علی عیاله من حل کالمجاهد فی سبیل الله.[8]
کسی که از راه حلال برای تامین رفاه خانواده اش تلاش می کند، همچون مجاهدی است که در راه خدا جهاد می کند.
9- هدیه دادن به زن
قال رسول الله (صلی الله علیه وآله وسلّم): من دخل السوق فاشتری تحفة فحملها الی عیاله کان کحامل صدقة الی قوم محاویج… .[9]
هر کس به بازار رود و هدیه ای برای خانواده اش بخرد و ببرد، [پاداشش] مانند کسی است که برای نیازمندان صدقه می برد…
10- خریدن گوشت
قال علی بن الحسین (علیه السلام):: لان ادخل السوق ومعی درهم ابتاع به لحما لعیالی وقد قرموا الیه احب الی من ان اعتق نسمة.[10]
برای من به بازار رفتن و خرید یک درهم گوشت برای خانواده ام که میل به گوشت دارند، از بنده آزاد کردن دوست داشتنی تر است.

منابع:

1-بحار الانوار، ج ۱۰۳، ص ۲۲۸ .
2- بحار الانوار، ج ۱۰۳، ص ۲۲7 .
3- مکارم الاخلاق، ص ۲۱۸ .
4- مکارم الاخلاق، ص ۲۱6 .
[5- مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۵۰ .
[6-وسائل الشیعة، ج ۱۴، ص ۱۰ .
7- مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۴۳ .
8- بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۷۲ .
9- وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص ۲۲۷ .
10- وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص 251

الف- آثار فردی

در خصوص آثار فردی رعایت حجاب، می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
1. احترام به شخصیت زن، به واسطه ی رعایت حجاب، 2. مصونیت ارتباطات زن با مردان غریبه، 3. حفظ اعتقادات مذهبی برای افراد، 4. حفظ عفت زن و جلوگیری از فساد و ناهنجاری.

ب - آثار اجتماعی

آثار اجتماعی رعایت حجاب فراوانند که برخی از آنها عبارتند از:
1. سلامت نسل جدید جامعه، 2. پیشگیری از فساد اخلاقی، 3. مبارزه با مظاهر بی دینی، 4. حفظ کیان خانواده.

چکیده: اهمیت و کارکردهای مثبت و منفی غریزه جنسی آن را به عنوان یکی از کانونی ترین مباحث در دانش های مختلف در آورده است. یکی از مسائلی که در این زمینه به صورت مستقل واکاوی نشده رابطه و عرصه های پیوست حجاب و عفاف است که این نوشتار بدان پرداخته است. تبیین مفاهیم و تعاریف حجاب و عفاف، بررسی دیدگاه ها و نگره های افراطی تفریطی و اعتدالی اسلامی درباره غریزه جنسی بحث ها و مطالب درآمدی این نوشتار را صورت می دهد.
بررسی و رهیافت به گونه های رفتاری، گفتاری و پوششی حجاب، پیوست های مفهومی بیرونی و‌ آثار و کارکردهای مشترک عفاف و حجاب همچون کارکرد اقتصادی روانی، اجتماعی روانی، خانوادگی روانی و نیز راه های احیا و دست یابی به حجاب و عفاف، ارزش و جایگاه دینی حجاب و عفاف، گسست ها و تفاوت های حجاب و عفاف در ساحت مفهوم، مصادیق بیرونی و راه کارهای اجرایی دست یازیدن فرد و جامعه به عفاف و حجاب از محورهای اصلی و محوری این پژوهش به شمار می روند.

كليد واژه‏ ها: عفاف، غریزه جنسی، اعتدال جنسی، افراط جنسی، تفریط جنسی، حجاب پژوششی، حجاب گفتاری، کارکردهای حجاب، کارکردهای عفاف، ارزش حجاب، ارزش عفاف، امنیت اجتماعی، امنیت خانوادگی، امنیت اقتصادی، امنیت فردی.

سيد حسين هاشمی

منبع: فصلنامه پژوهشهای قرآنی

استاد شهید مرتضی مطهری (ره):

مرد بر خلاف آنچه ابتدا تصور می رود، در عمق روح خویش از ابتذال زن و

تسلیم و رایگانی او متنفر است. مرد همیشه عزت و استغنا و بی

اعتنایی زن را نسبت به خود ستوده است.

اسلام برای ایجاد محیطی سالم و برای آنکه زن بتواند به مسئولیت های اجتماعی خود عمل کند حجاب را معین کرده است.

حجاب در کل دنیا، نماد اسلام خواهی است و پیوند ناگسستنی با هویت اسلامی دارد.

دخترانی که چادری هستند گرمای بیشتری را تحمل می کنند. اما این تحمل نیز نشان از پایبندی به ارزش هاست.

لباس برای جلب نظر و نگاه نیست؛ بلکه برای پوشش است که زن بتواند بدون اینکه جنبه زن بودن و جنسی اش مطرح شود به فعالیت خود بپردازد. در مجامع جهانی، در کنفرانس ها، در مراکز علمی و دانشگاه ها حضور پیدا کند بدون اینکه مورد تعرض قرار بگیرد.

حجاب در غرب مورد هجوم است و این نشان از گرایش آنها به حجاب دارد غرب این راه را رفته و در حال برگشت به اسلام است.

کسی که به مُد و خودنمایی و افراط در کار آرایش مشغول است، کی به ارزش های واقعی خود خواهد رسید؟ هیچ وقت؛ چرا که مجالی پیدا نمی کند تا بخواهد به ارزش های واقعی خود و انسانیت خود بیندیشد.

هیچ باغبانی را سرزنش نمی کنند که چرا دور باغ خود حصار و پرچین کشیده ای.

1- تنزل شأن والای زن به ابزاری برای خوش گذرانی مرد یا تبلیغ کالا.

2- به هم خوردن تعادل روانی و فکری قشرهای گوناگون جامعه.

3- نابسامانی، آشوب و حتی جنایت در عرصه های زندگی اجتماعی.

4- سست شدن پایه های استحکام و پیوند خانواده.

به مناسبت هفته عفاف و حجاب در شهرستان دامغان برگزار می شود

مراسم راهپیمایی مدافعان حریم خانواده

دوشنبه 95/4/21

ساعت 18:30

از میدان شهدا تا امامزادگان جعفر و محمد

بدین مناسبت از تمامی طلاب ،مبلغین،اساتید و متدینین ومردم شهید پرور این شهرستان در خواست می شود با حضور خود ،حمایت همه جانبه از عفاف و حجاب در جامعه اسلامی را اعلام نمایند.

مدرسه علمیه فاطمیه شهرستان دامغان

به گزارش ایرنا، از 20 تا 26 تیر ماه هفته عفاف و حجاب نامگذاری شده است.

بر اساس اعلام کارگروه عفاف و حجاب،

روز شنبه 20 تیر ماه «عفاف و حجاب، امنیت و تحکیم خانواده» نام گرفته است.

روز یکشنبه 21 تیر ماه «عفاف و حجاب مظهر عبودیت و بندگی خدا»

و روز دوشنبه 22 تیر ماه «عفاف و حجاب بهداشت روان، سلامت اخلاق» نامگذاری شده اند.

روزهای سه شنبه و چهارشنبه 23 و 24 تیر ماه نیز «عفاف و حجاب میراث دینی و ملی ایرانیان» و «عفاف و حجاب احترام به حقوق شهروندی» نامیده شده اند.

نام روزهای پنجشنبه و جمعه 25 و 26 تیر ماه «عفاف و حجاب برازنده همه » و «عفاف و حجاب امنیت اجتماعی» است.

شورای فرهنگ عمومی کشور 21 تیر ماه سالروز قیام مردم مشهد علیه کشف حجاب را به عنوان روز عفاف و حجاب نامگذاری کرده است.

1. گسترش توحيد و اسلام در تمام عالم
در آن روزگار همة انسان‌ها موحّد بوده و خدا را پرستش مي‌كنند و عموم مردم دين اسلام را مي‌پذيرند و ديگر اديان رسميت نخواهد داشت.

2. گسترش فضيلت‌ها و احكام دين
در حكومت مهدوي همه مردم عبادت خداي متعال را به جا مي‌آورند و احكام شريعت به درستي اجرا مي‌شود.

3-ريشه‌كن شدن آلودگي‌هاي اخلاقي
در آن روزگار ريشة پستي و انحراف، بساط شراب‌خواري، رباخواري و زنا برچيده خواهد شد.

4-استقرار عدالت در سرتاسر گيتي
قسط و عدالت در حكومت مهدي به اوج مي‌رسد و همة اهل آسمان‌ها و زمين از او راضي خواهند بود.

5. فراگيري صلح و امنيت
در روزگار حكومت امام عصر(عج) امنيت و آرامش به طور گسترده در جوامع بشري حكم فرما مي‌شود و راه‌ها امن مي‌گردد.

6-توسعه عمران و آباداني
در آن روزگار عمران و آباداني پيشرفت چشم‌گيري دارد و بهره‌برداري از امكانات در مرحلة بسيار بالايي مشاهده مي‌شود.

7-رفاه عمومي
در عصر ظهور مردم از امكانات فراوان بهره‌مند مي‌شوند و به رفاه و آسايش عمومي مي‌رسند و غرق در نعمت‌ها مي‌شوند.

8-دولتي خالصانه
در روزگار حكومت امام مهدي(عج) زندگي اجتماعي لذت‌بخش و دل‌ها، آكنده از صفا و صميميت مي‌شود و انسان‌ها به يكديگر عشق مي‌ورزند.

9. رهايي از آتش فتنه
در آن روزگار فتنه‌ها مي‌خوابد و دشمني‌ها به الفت و همدلي تبديل مي‌شود.

10. ريشه‌كن شدن فقر از جامعه
در جامعه مهدوي فقر و بيچارگي از ميان مردم رخت بر مي‌بندد وكسي نيازمند و محتاج ديگري نيست و همه از غناي روحي برخوردارند.

11. شكوفايي علم و صنعت
در روزگار مهدوي علم و دانش به يك‌باره رشد و گسترش چشم‌گيري پيدا مي‌كند و اين توسعه بسيار خيره‌كننده است.

12. رشد و تكامل عقلاني
در آن روزگار رشد عقلاني در مرحله بسيار بالايي قرار دارد و انسان‌ها از حرمت و كرامت ويژه‌اي برخوردارند و عموم بندگان از موهبت و كمال عقلي بهره‌مند مي‌شوند.

 حسن یزدانی

مرجع : کمیته علمی همایش بین المللی دکترین مهدویت

روایاتی از اهل بیت(ع) در برتری زمین کربلا بر کعبه نقل شده است. البته کربلا مانند کعبه اعمال واجب ندارد؛ زیرا ممکن است جایی مقدس‌تر باشد، اما اعمال واجبی در آن وجود نداشته باشد؛ همان‌گونه که حضرت خضر(ع) از جهاتی داناتر از موسی(ع) بود، ولی مردم موظف بودند که پیرو حضرت موسی(ع) باشند.
امام سجاد(ع) فرمود: «خداوند متعال بیست و چهار هزار سال قبل از این‌که زمین کعبه را خلق کند و آن‌را حرم قرار دهد، زمین کربلا را آفرید و آن‌را حرم امن و مبارک گردانید، و هرگاه خداوند بخواهد کره زمین را لرزانده و حرکتش دهد [شاید کنایه از قیامت باشد] زمین کربلا را همراه تربتش در حالى‌که نورانى و شفّاف هست بالا برده و آن‌را در برترین باغ‌هاى بهشت قرار داده و بهترین جای سکونت قرار می‌دهد و در آن‌جا کسی غیر از انبیای مرسل یا پیامبران اولو العزم سکونت نکنند. این زمین در میان باغ‌هاى بهشت می‌درخشد همان‌گونه که ستاره درخشنده بین ستارگان نورافشانى می‌نماید، نور این زمین چشم‌هاى اهل بهشت را تار می‌کند و با صدایى بلند می‌گوید: من زمین مقدّس و طیّب و پاکیزه و مبارکى هستم که سید الشهداء و سرور جوانان اهل بهشت را در خود دارم».[1]
امام صادق(ع) فرمود: «زمین کعبه در مقام فخر بر مکان‌های دیگر گفت: کدام زمین مانند من است، در حالی‌که خداوند خانه‌اش را بر پشت من بنا کرده و مردم از هر راه دورى متوجه من می‌شوند، و حرم خدا و سرزمین امن قرار داده شده‌ام؟!! خداوند متعال به سویش وحى کرد و فرمود: بس کن و آرام بگیر! به عزّت و جلال خودم قسم آنچه را که تو براى خود فضیلت می‌دانى در قیاس با فضیلتى که به زمین کربلا بخشیده‌ام، همچون قطره‌اى است نسبت به آب دریا که سوزنى را در آن فرو برند و آن قطره را با خود بردارد، و اساساً اگر خاک کربلا نبود این فضیلت براى تو نبود و نیز اگر نبود آنچه که این خاک آن‌را در بردارد تو را نمی‌آفریدم و خانه‌ای را که تو به آن افتخار می‌کنى خلق نمی‌کردم. بنابراین، آرام بگیر و ساکت باش و متواضع و خوار و نرم باش و نسبت به زمین کربلا، غرور و خودبزرگ‌بینی و سرکشی از خود نشان مده و اگر چنین کنی تو را فرو برده و در آتش جهنّم قرارت می‌دهم».[2]
تمام موارد فوق کاملاً توجیه پذیر است، زیرا اگر نبود شهادت امام حسین(ع) در کربلا، امروز نه از طواف خبری بود، نه از کعبه و نه از اسلام!

[1]. ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل الزیارات، محقق و مصحح: امینی، عبد الحسین، ص 268، دار المرتضویة، نجف اشرف، چاپ اول، 1356ش.
[2]. همان، ص 267.

پس از ظهور امام زمان (عج) و برقراری حکومت واحد جهانی به وسیله آن حضرت، بر فرض اگر حکومت هایی وجود داشته باشند که تا حدودی در راستای اهداف امام زمان -که همان دادگستری و برقراری عدالت باشد- حرکت کنند، بعید نیست که از طرف حضرتش بر حکومت خویش ابقا شده و با رعایت مقررات و قوانین کلی در سرزمین خود تحت نظر آن حضرت به حکومت ادامه دهند. البته گفتنی است که چگونگی و جزئیات دقیق شیوه حکومتی آن حضرت چندان مشخص نیست که آیا مانند صدر اسلام برای هر سرزمین، استانداری توسط ایشان منصوب می شود، و یا آن که به سبک رایج امروزی، نظریات و آرای مردم هر سرزمین نیز در تعیین حکومت های منطقه ای نقش خواهد داشت.

پرهیزکاران به پاس ایمان و تسلیم در برابر حق، در قیامت در پیشگاه خدای متعال مقامی خواهند داشت که از آن به «مقام امن» یا «مقام امین» تعبیر می‌شود.
قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «إِنَّ الْمُتَّقینَ فی‏ مَقامٍ أَمینٍ»؛[1] براستى پرهیزگاران در مقامى امن هستند.
واژه «مقام» به معناى محل قیام است؛ یعنى محل ثبوت و پابرجایى هر چیز؛ و به همین جهت محل اقامت را نیز مقام گفته‌‏اند. کلمه «امین» صفتى است از «أمن»؛ یعنى نرسیدن مکروه. بنابر این معنای آیه این است که پرهیزکاران در روز قیامت، در محلى امن از هر ناخوشایندی و از تمام ناملایمات، ثابت و مستقر خواهند بود.[2]
مقام امین در قیامت، می‌تواند همان باغ‌ها با چشمه‌هایی باشد که در زیر درختانش جاری است.[3]
«مقام امن» و «مقعد صدق»[4] در این آیه، مخصوص افرادی است که در زندگی تقوا پیشه کرده‌اند. کسانى که در این عالم قلبشان مطمئن به ایمان گردید و خانه دل را از اغیار خالى نموده، با غضب و شهوت و جنود شیطان به مقابله برخاسته و بر آنها پیروز گردیدند؛ و از چنگ علائق عالم طبیعت و مادیات رها شده‌اند. اینان در قیامت در جایگاه امن سکنا می‌گزینند.
گفتنی است که نسبت دادن «أمن» به «مقام» و گفتن «مقام امین» از باب مجاز در نسبت است؛ به دلیل آن‌که «امین» صفت «صاحب مقام» است و در ظاهر به خود «مقام» نسبت داده شده است.[5]

[1]. دخان، 51.
[2]. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏18، ص 149، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق.
[3]. طبری، ابو جعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج ‏25، ص 81، بیروت، دار المعرفة، چاپ اول، 1412ق.
[4]. ر. ک: پاسخ 85318 (جایگاه پرهیزکاران در قیامت).
[5]. آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق، عطیة، علی عبدالباری، ج ‏13، ص 133، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1415ق؛ المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏18، ص 149.

دار الموادعه به سرزمین یا کشورى گفته مى‌شود که مردم آن، با دولت اسلامی (دار الاسلام) قرارداد متارکه موقت جنگ برقرار کرده باشند و طرفین به آن متعهد بوده باشند. بنابر این، در اصطلاح فقهى موادعه نوعى قرارداد امان موقت است که بر اساس متارکه جنگ بین مسلمانان و غیر مسلمانان منعقد مى شود. البته، گاه موادعه مترادف با معاهده و مهادنه ذکر مى‌شود.

در فقه شیعه موادعه به معناى قرارداد جداگانه مطرح نشده، بلکه به عنوان عبارت دیگرى از قرارداد مهادنه آمده است.

از آن جا که مفهوم مهادنه اعم از مفهوم موادعه است، و مهادنه در مورد پایان بخشیدن به جنگ موجود و نیز جلوگیرى از جنگ محتمل اطلاق مى‌ شود، مى ‌توان گفت که موادعه به لحاظ این که بیشتر در مورد اول به کار مى ‌رود مفهومى خاص دارد، ولى با وجود این، از نظر حکم و شرایط و مسائلى که در بحث دار المهادنه بحث می شود، تفاوتى بین این دو عنوان به نظر نمى‌رسد.[1]

گفتنی است که خودداری پیامبر و اهل مکه از جنگ در ماه های حرام، وضعیت کشور مقابل را از حالت دار الحربی به دار الموادعه تغییر می داد.[2]

[1] عمید زنجانى، عباس على، فقه سیاسى (عمید)، ج ‌3، ص 312، امیر کبیر، تهران، چاپ چهارم، 1421 ق.

[2] جصاص، احمد بن ابیه، احکام القرآن، ج 4، ص 254- 257، دار احیاء التراث العربی، بیروت، 1405ق؛ احمدی میانجی، علی، مکاتیب الرسول، ج 2، ص 471، دار الحدیث، قم، چاپ اول، 1419ق.

«شاکر» و «شکور» از ریشه «شکر» از صفات خداوند، در کنار ده‌ها صفت دیگر؛ مانند «غفور»، «صبور» و… است.
ابن منظور در معنای شکر می‌گوید؛ شکر، شناخت احسان و نشر آن است که در وصف خدا و بنده هر دو آمده است.[1] در وصف خداوند؛ مانند «إِنَّ رَبَّنا لَغَفُورٌ شَکُورٌ».[2] «وَ اللَّهُ شَکُورٌ حَلِیمٌ».[3] در بنده مانند وصف حضرت نوح(ع): «إِنَّهُ کانَ عَبْداً شَکُوراً».[4]
بنابر این، شکور صیغه مبالغه است؛ یعنی بسیار تشکر کننده.
شکر از خدا به معنای پاداش عمل صالح بنده است. و خداوند از این جهت شاکر و شکور است:[5] «وَ مَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَإِنَّ اللَّهَ شاکِرٌ عَلِیمٌ».[6] «وَ یَزِیدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ غَفُورٌ شَکُورٌ».[7]
توضیح:
منظور از شکرگزارى خداوند آن است که وی به مقدارى که بندگان در مسیر طاعت او گام برمی‌دارند، آنها را مشمول مواهب و الطاف خویش می‌سازد، و از آنها تشکر و سپاس‌گزارى می‌کند، و از فضل خود بیش از آنچه استحقاق دارند بر آنها می‌افزاید: «فَأَمَّا الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فَیُوَفِّیهِمْ أُجُورَهُمْ وَ یَزیدُهُمْ مِنْ فَضْلِه».[8]
خداوند منّان در آیه‌ای دیگر در همین ارتباط می‌فرماید: «لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزیدَنَّکُم»؛[9] اگر از نعمت‌های الهی شکرگزاری کنید او هم آن نعمت‌ها را زیاد خواهد نمود.
گفتنی است؛ براساس آیه شریفه: «هَلْ جَزاءُ الْإِحْسانِ إِلاَّ الْإِحْسانُ»؛[10] آیا جزاى نیکى جز نیکى است؟! خداوندی که قدیم الاحسان است، و همه خیرات از سوی او سرچشمه می‌گیرد؛ کسی بر او حقی ندارد تا از او انتظار شکر و سپاس داشته باشد، اما در عین حال، پروردگار بخشنده و بخشایش‌گر اعمال نیک بندگان خود را نوعی احسان در حق خویش تلقی می‌کند، آن‌گاه پاداش اعمال آنها را شکر می‌نامد و می‌فرماید: «این پاداش شما است، و سعى و تلاش شما مورد قدردانى است».[11]
بدیهی است که شناخت این صفت(شکور) انسان را وامی‌دارد تا در زندگی خویش در راه خدا سعی و تلاش کنند؛ آنچه را که خداوند از دستورات و قوانین - اعم از فردی و اجتماعی - برای انسان مقرر نموده، در راه احیا و نشر آن تلاش کند؛ چرا که می‌داند سعی و تلاش وی در این دنیا بدون نتیجه و پاداش نخواهد ماند؛ در قبال پای‌بندی به این قوانین پاداشی در پیشگاه پروردگار خواهد داشت و خداوند از او قدردانی و تشکر خواهد نمود، و در روز حساب و پاداش می‌فرماید: «إِنَّ هذا کانَ لَکُمْ جَزاءً وَ کانَ سَعْیُکُمْ مَشْکُورا».[12]

[1]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج ‏4، ص 423، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.
[2]. فاطر: 34.
[3]. تغابن: 17.
[4]. اسراء: 3.
[5]. لسان العرب، ج‏4، ص: 423
[6]. بقره: 158.
[7]. فاطر: 30.
[8]. نساء، 173. امّا آنها که ایمان آوردند و اعمال صالح انجام دادند، پاداششان را به طور کامل خواهد داد و از فضل و بخشش خود، بر آنها خواهد افزود.
[9]. ابراهیم، 7.
[10]. الرحمن، 60.
[11]. انسان، 22.
[12]. همان.