مقام امن چه جایگاهی است؟
پرهیزکاران به پاس ایمان و تسلیم در برابر حق، در قیامت در پیشگاه خدای متعال مقامی خواهند داشت که از آن به «مقام امن» یا «مقام امین» تعبیر میشود.
قرآن کریم در این باره میفرماید: «إِنَّ الْمُتَّقینَ فی مَقامٍ أَمینٍ»؛[1] براستى پرهیزگاران در مقامى امن هستند.
واژه «مقام» به معناى محل قیام است؛ یعنى محل ثبوت و پابرجایى هر چیز؛ و به همین جهت محل اقامت را نیز مقام گفتهاند. کلمه «امین» صفتى است از «أمن»؛ یعنى نرسیدن مکروه. بنابر این معنای آیه این است که پرهیزکاران در روز قیامت، در محلى امن از هر ناخوشایندی و از تمام ناملایمات، ثابت و مستقر خواهند بود.[2]
مقام امین در قیامت، میتواند همان باغها با چشمههایی باشد که در زیر درختانش جاری است.[3]
«مقام امن» و «مقعد صدق»[4] در این آیه، مخصوص افرادی است که در زندگی تقوا پیشه کردهاند. کسانى که در این عالم قلبشان مطمئن به ایمان گردید و خانه دل را از اغیار خالى نموده، با غضب و شهوت و جنود شیطان به مقابله برخاسته و بر آنها پیروز گردیدند؛ و از چنگ علائق عالم طبیعت و مادیات رها شدهاند. اینان در قیامت در جایگاه امن سکنا میگزینند.
گفتنی است که نسبت دادن «أمن» به «مقام» و گفتن «مقام امین» از باب مجاز در نسبت است؛ به دلیل آنکه «امین» صفت «صاحب مقام» است و در ظاهر به خود «مقام» نسبت داده شده است.[5]
[1]. دخان، 51.
[2]. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 18، ص 149، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق.
[3]. طبری، ابو جعفر محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 25، ص 81، بیروت، دار المعرفة، چاپ اول، 1412ق.
[4]. ر. ک: پاسخ 85318 (جایگاه پرهیزکاران در قیامت).
[5]. آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق، عطیة، علی عبدالباری، ج 13، ص 133، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1415ق؛ المیزان فی تفسیر القرآن، ج 18، ص 149.