در توصیف این بانوی گرامی ابتدا به توصیف و شناخت ایشان در قرآن کریم می پردازیم. حضرت خدیجه (س)  نخستین ام‌المؤمنین است که در قرآن مجید مورد توجه بوده و به طور شخصی نیز در سوره «ضحی» آیه هشتم به نام و اوصاف او اشاره گردیده است.
حضرت خدیجه (س) قبل از ازدواج با پیامبر صلی الله و علیه و اله ثروتمندترین شخص جزیره‌العرب بود و حدود هشتاد هزار شتر داشت و کاروان‌های تجارتی او شب و روز در طائف و یمن و شام و مصر و سایر بلاد در حرکت بودند، برده‌های بسیار داشت که به تجارت اشتغال داشتند.
حضرت خدیجه (س) پس از ازدواج با پیامبر صلی الله و علیه وآله همه اموالش را قبل از اسلام و بعد از آن در اختیار پیامبرصلی الله و علیه و آله گذاشت تا آن حضرت هرگونه که خواست آن اموال را در راه خدا به مصرف برساند. و خداوند در مقام بیان نعمت‌های خود به پیامبر اکرم از جمله می‌فرماید: «وَ وَجَدَکَ عائِلاً فَأَغْنی ؛ خداوند تو را فقیر یافت و بی‌نیاز نمود.»(ضحی/8)
این که نام وی در آدرس مذکور در قرآن مجید مورد عنایت قرار گرفته، در تفسیرهای عامه و خاصه و در روایات اهل بیت آمده است، و تصریح کرده‌اند که مراد از «بی‌نیاز ساختن پیامبر» مال و بخشش خدیجه (س) بود که همه را در طبق اخلاص گذاشته و برای پیشرفت دین مبین اسلام در اختیار پیامبر قرار داد.
مرحوم شیخ صدوق در تفسیر این آیات می نویسد: بدان دلیل آن حضرت «یتیم» خوانده شد که در کران تا کران هستی بی نظیر و تک نسخه است، چرا که این واژه به مفهوم بی همانندآمده است. به همین جهت خدا با اشاره به نعمتهای گرانش به او و می پرسد: آیا خدایت تو را تک نسخه و بی همانند نیافت؛ و پناه داد و برتری و شکوه تو را به مردم شناساند و تو را بلند آوازه ساخت؟! و تو را تنگدست یافت، و به وسیله ی ثروت هنگفت خدیجه (س) بی نیاز گردانید.

بسیاری از مفسران بر آنند که توانگری پیامبرصلی الله و علیه و آله به مال خدیجه (س) بوده است و خداوند متعال در این آیه به کنایه از خدیجه (س) و احسان او یاد فرموده است.
خداوند در کتاب های آسمانی پیشین حضرت خدیجه (س) را به نهر آبی تشبیه نموده است که آب آن، حیات است و بر دو کرانه آن، درختان حیا سر کشیده اند و دارای دوازده نوع میوه اند و برگ های آن درختان، موجب شفای امت هاست. در اینجا حضرت خدیجه (س) تشبیه به سه چیز شده است:
1- آب حیات: که الحق این تشبیه، تشبیه به جا و به دور از اغراق است. یعنی همـان گونه کـه آب مـایه حیات همه موجودات است، اسلام هم به موجب ایثار، انفاق، گذشت و فداکاری های حضرت خدیجه (س) حیات پیدا کـرد، کـه پیامبر اکرم صلی الله و عیله وآله حق مطلب را در ایـن مورد ادا کـرده است و می فرماید: «ما قام ولا استقام الدین الابسیف علی علیه السلام ومال خدیجه(س)»
2- درختی که دوازده نوع میوه دارد: در اینجا حضرت خدیجه (س) شبیه به درختی شده است که ثمره آن دوازده نوع میوه می باشد. یعنی همانگونه که پیامبر اکرم خودش را بسان درختی معرفی کرده و می فرماید: «من درختم و فاطمه (س) اصل و ریشه آن و علی علیه السلام عامل باروری آن و حسن و حسین عایهما السلام میوه های آن می باشند.»
حضرت خدیجه (س) نیز این چنین بوده است و با پیوند ازدواجی که بین آن حضرت و رسول خدا صلی الله و علیه و آله صورت گرفت ثمره آن امامان معصومی که تعداد آنها دوازده نفر می باشد، شد. یعنی حضرت خدیجه (س) علاوه بر اینکه «ام المؤمنین» بوده است، «ام الائمه المعصومین» نیز بوده است. و امام امیر مؤمنان علی علیه السلام که اولین امام از این دوازده نفر است، مادر واقعی خودش را حضرت خدیجه (س) می دانست زیرا عمری است که در خانه آن حضرت و تحت حمایت و تربیت او قرار گرفت.
یازده امام دیگر هم مولوداین شجره طیبه هستند که خداوند در قرآن اهل بیت عصمت و طهارت را تشبیه به شجره طیبه کرده است و می فرماید: ای رسول ما ندانستی که چگونه خدا کلمه پاکیزه را به درخت زیبایی مثل زده که اصل ساقه آن بـرقـرار باشد و شاخه آن بـه طرف آسمـان (رفعت و سعادت) بلند می شود. و آن درخت زیبا به اذن خدا همه اوقات میوه های مأکول و خوش دهد ( مثل جان پاک با دانستن و معرفت و افکار و کردار نیکو در منفعت دائم برای خود و دیگران بدان درخت زیبای پرثمر ماند). و پیامبر اکرم و حضرت خدیجه (س) مثل اعلی و حقیقی این شجره طیبه می باشند.
برگ های درخت موجب شفای امت هاست: و باید گفت که مراد از برگ ها در اینجا، فرزندان و ذراری حضرت خدیجه (س) بویژه علما و بزرگان هستند که در طول تاریخ منشأ خیرات و برکات بوده و با ارشاد و رهنمودهای خود موجب شفای امتها شدند، و مردم را از وادی ظلالت و گمراهی به شاهراه هدایت، رهبری نمودند.
همچنین در وصف حضرت خدیجه (س) در انجیل آمده است:
آن حضرت(پیامبر اکرم صلی الله و علیه وآله) در زندگی خویش همسرانی خواهد داشت ولی نسل ایشان قلیل خواهد بود. نسل او از زنی با برکت و مبارکه است.»

منبع :  خصائص ام الموؤمنین خدیجه کبری (س)
تألیف: حسین تهرانی،ص 114 دانشنامه حضرت خدیجه (س)