دوپینگ مغز از دانایی تا جنون
نغمه داوودی: تا حالا فكر كرده‌اید چرا بعضی از افراد از هوش بالاتری برخوردارند و به اصطلاح خودمانی مغزشان زیاد كار می‌كند؟ آیا كارهای عجیب و غریب می‌كنند یا اصلاً به‌طور ژنتیك از قدرت هوشی بالایی برخوردارند؟ جواب این سوال‌ها به طور قطع برای كسی معلوم نشده اما محققان در پی یافتن راه‌هایی كه باعث افزایش و تقویت هوش شود به جواب‌هایی رسیده‌اند كه خواندن‌شان خالی از لطف نیست و قطعا برای افرادی كه برای تقویت مغزشان حاضرند دست به هر كاری بزنند، موثر خواهد بود.
این موضوع كه تقویت توانایی‌های ذهنی باعث می‌شود فرد مسوولیت‌ها و فعالیت‌های روزانه‌اش را به‌نحو موثرتری انجام دهد، مساله‌ای انكارناپذیر بوده و ثابت شده است، نتیجه گزارشی كه به تازگی در مجله panoramaبه چاپ رسیده نشان می‌دهد اختصاص ۲۵ دقیقه تمرین ذهنی می‌تواند ظرفیت مغزی افراد را تا حد زیادی افزایش دهد. ضمن اینكه براساس پژوهش‌های انجام شده در دانشگاه میشیگان افرادی كه فعالیت‌های ذهنی و بازی‌های فكری انجام می‌دهند ۶۳ درصد كمتر از سایرین در معرض ابتلا به زوال عقل قرار دارند. شما هم اگر می‌خواهید سطح هوش‌تان را افزایش دهید، به پیشنهاد محققان عمل كنید و از همین امروز یك‌سری بازی فكری و تمرین ذهنی برای خود ترتیب داده و حتما رژیم غذایی‌تان را تغییر دهید.
قدرت تخیل خود را بالا ببرید
تخیل نیرویی است كه اندیشه را به ترتیبی تازه و متفاوت گردهم می‌آورد. شما وقتی تخیل می‌كنید بر خواسته و تصویری كه در ذهن دارید تمركز كرده و به آن انرژی می‌دهید تا به صورت عینی در عالم مادی محقق شود. روش تفكر كنونی شما فقط یك عادت است كه می‌تواند تغییر كند. به اعتقاد روانشناسان، تخیل بزرگ‌ترین نیروی ذهن است. دانشمندان علوم ذهنی می‌گویند انسان می‌تواند آنچه را در تخیل خود تصور می‌كند بیافریند. برتری شما در این است كه كشف كنید چگونه نظام باورهای خود را تحت‌تاثیر قرار دهید. برای این منظور یكی از موثرترین راه‌ها تصویرسازی ذهنی است. چارلز فیلمور می‌گوید، تخیل این توانایی را به آدمی می‌دهد تا خود را از زمان و مكان برون افكند و ورای هرگونه محدودیت قرار گیرد. تصویرسازی ذهنی یك مهارت روانی است كه در آن تصاویر ذهنی مثبت و آشكاری در مغز ایجاد شده یا بازسازی می‌شود. یكی از معروف‌ترین تكنیك‌های تصویرسازی، كار با «كف دست» است. این تكنیك شامل قرار دادن كف دست‌ها روی دو چشم و تجسم رنگی می‌شود كه شما با اضطراب یا استرس تداعی می‌كنید (مثلا قرمز) و بعد آن رنگ كه با آرمیدگی و آرامش تداعی می‌شود (مانند آبی). تجسم یك رنگ آرامش‌بخش باعث می‌شود شما احساس آرمیدگی كنید و سلامتی و احساس بهبودی را در شما تقویت می‌كند.
یكی از روش‌های اجرایی تصویرسازی ذهنی را در اینجا برای شما شرح می‌دهیم. ابتدا لباس راحت بپوشید، دراز بكشید یا روی یك صندلی راحت بنشینید و اگر مایل هستید نور را كم كنید. چشمان‌تان را ببندید و چند نفس عمیق بكشید. تصور كنید كه از یك پلكان پایین می‌روید. با هر گام، به این احساس توجه كنید كه بیشتر و بیشتر آرمیده می‌شوید.
زمانی كه كاملا آرام شدید، یك منظره دلخواه مثل ساحل، چمنزار یا یك لحظه لذت‌بخش خاص با دوستان یا خانواده را مجسم كنید. زمانی كه در منظره مطلوب خود احساس راحتی كردید، تدریجا ذهن خود را به مشكلی كه می‌خواهید حل شود، معطوف كنید.
اگر تصویرهای متعددی به ذهن آمد، یكی از آنها را انتخاب كرده و روی آن تمركز كنید. اگر هیچ تصویری به ذهن نیامد، سعی كنید به یك حس دیگر معطوف شوید؛ مثلا صدای رودخانه یا بوی گل‌های وحشی در چمنزار. اگر روش‌های فوق كارساز نشد، به این فكر كنید كه در حال حاضر چه احساسی دارید. عصبانی؟ خسته؟ رنگ این عصبانیت چیست؟ چه تصویرهایی را برمی‌انگیزد؟ از حس‌ها برای شكل دادن به تصاویر ذهنی استفاده كنید. در پایان چند نفس عمیق دیگر بكشید و خود را در حال بالا رفتن از پلكان خیالی مجسم كنید، درحالی كه تدریجا نسبت به محیط خود آگاه می‌شوید، چشمان‌تان را باز كنید، بدن‌تان را كش‌وقوس دهید، لبخند بزنید و روز خود را ادامه دهید. در آغاز، این تمرین تصویرسازی ذهنی را برای ۱۵ تا ۲۰ دقیقه حداقل یك بار در روز انجام دهید. با كسب مهارت بیشتر، احتمالا خواهید توانست فقط هر بار برای چند دقیقه و چندین بار در روز انجام دهید و همان فواید را برای شما داشته باشد.
كارها را در جهت مخالف انجام دهید
با انجام دادن كارهای روزمره‌تان با دست مخالف‌تان (اگر راست دست هستید، از دست چپ‌تان استفاده كنید) بین سلول‌های مغز اتصال ایجاد كنید. اگر راست دست هستید، از دست چپ‌تان برای كارهای روزمره مثل مسواك زدن، شانه كردن مو و خوردن استفاده كنید. حتی سعی كنید با دست چپ‌تان بنویسید. آیا استفاده از دست مخالف‌تان در طول روز آسان‌تر می‌شود؟
تصاویر موردنظر را بیابید
این روش به شما كمك می‌كند مهارت جست‌وجوی تصویریتان را تقویت كنید. جدولی از نشانه‌های مختلف تهیه كنید. برای هر كدام از این نشانه‌ها ۳۰ ثانیه وقت بگذارید و ببینید نشانه‌هایی كه در بالای جدول آمده، هركدام چند بار در جدول تكرار شده است.
یادداشت ‌برداری
خودتان را به یادداشت‌برداری عادت دهید. هر زمانی كه اطلاعات مهمی دریافت كردید یادداشت كنید، مثلا موقع مراجعه به پزشك، وكیل یا هر موقعیتی كه ممكن است موجب استرس و عصبانیت شما شده و باعث شود ذهن و حافظه شما را بپوشاند. یادداشت‌ برداری در كار هم بسیار مهم است. چند برگه سفید را در یك فایل بگذارید و هنگام برگزاری جلسات‌تان از آن استفاده كنید تا نكات مهمی كه درجلسه‌تان مطرح شده را ثبت و ضبط كنید.
سیستم زندگی خود را دگرگون كنید
تری هورنه، روانشناس ادراكی و سیمون ووتون، بیوشیمیست و نویسنده كتاب «تمرین‌هایی برای مغز شما» معتقدند نوع انتخاب شیوه زندگی در حفظ وضعیت ذهن نقش مهمی دارد. هورنه می‌گوید شیوه زندگی افراد می‌تواند توانایی ذهنی آنها را بالا ببرد. اینكه چگونه زندگی می‌كنید، می‌تواند به پدید آمدن حالت‌های شیمیایی در مغز شما كمك كند. مغز انسان بیشتر شبیه یك كارخانه مواد شیمیایی است تا رایانه. بنابراین از همین امروز عادات غذایی و شیوه زندگی خود را تغییر دهید.
بادام بخورید
بادام حافظه را تقویت می‌كند و اگر در تركیب با شیر قبل از رفتن به رختخواب یا پس از برخاستن از خواب هنگام صبح مصرف شود، تاثیر بهتری دارد.
آب سیب بنوشید
پژوهشگران دانشگاه ماساچوست‌لوول نشان داده‌اند؛ آب سیب تولید نوعی انتقال‌دهنده عصبی حیاتی موسوم به استیلكولین را در مغز افزایش داده و از این طریق قدرت حافظه را نیز تشدید می‌كند.
از شكلات سیاه غافل نشوید
شكلات تیره سبب می‌شود ماهیچه‌های اطراف رگ‌های خون احساس راحتی كنند و باعث بهبود جریان خون به‌سمت مغز می‌شود.
از گندم سبوس‌دار استفاده كنید
گندم سبوس‌دار حاوی لسیتین است. این ماده مشكل سخت شدن سرخرگ‌ها را آسان می‌كند و از این طریق موجب بهبود عملكرد مغز می‌شود.
ویتامین‌های گروه Bرا فراموش نكنید
مطالعات نشان می‌دهد گنجانیدن مواد غذایی حاوی ویتامین‌های گروه Bنظیر مخمر آبجو، جگر، گوشت گوساله، ماهی، مرغ، تخمه آفتابگردان، تخمه كدو، جوانه گندم، حبوبات، غلات، شیر و لبنیات، گوجه فرهنگی، كاهو، هویج و قارچ در تغذیه روزمره علاوه بر اینكه باعث كاهش عصبانیت و رفع خستگی می‌شود، در تقویت حافظه نیز تاثیر فوق‌العاده‌ای خواهد داشت.
ماهی را جایگزین گوشت قرمز كنید
ماهی یكی دیگر از مواد غذایی است كه باعث تقویت و رشد سریع‌تر سلول‌های مغز می‌شود. در نتیجه باعث تقویت حافظه شده و میزان كارآیی معز را بالا می‌برد.
از استرس دوری كنید
استرس قدرت مغزی ما را تحلیل می‌برد. ذهنی كه در استرس گرفتار شده بیشتر منابع حافظه ما را مصرف می‌كند و به این ترتیب ذهنی ضعیف و كودن برای ما باقی می‌گذارد. سعی كنید برای خود عادت‌های ساده تفریحی در طول روز تعیین كنید تا بتوانید به كمك آنها استرس را از ذهن خود پاك كنید.
خوب بخوابید
تحقیقات نشان می‌دهد، حافظه بلند مدت در طول خواب با پخش مجدد تصاویر تجربه شده در روز تقویت می‌شود.