فعالیتهای قرآنی مستشرقان
مستشرقان در زمینهی قرآن در عرصههای مختلفی کار کردهاند که اکنون به اهم آن میپردازیم:
5ـ1. عرصهی اول. ترجمهی قرآن کریم به زبانهای اروپایی و دیگر زبانهای دنیاست. نخستین ترجمهی قرآن توسط پطرس مبجل محترم در سال 1143م. انجام گرفت. این ترجمه چهارصد سال نشر نیافت و در مخزن کتابخانه کلیسا قرار داشت تا نخست مبلغان و روحانیان مسیحی آن را از نزدیک بخوانند و به تبلیغ علیه قرآن در سطح دنیا بپردازند.[1]
5ـ2. عرصهی دوم. چاپ قرآن کریم است که حدود سال 1530 میلادی در ایتالیا، نخستین بار توسط کلیسا چاپ شد و بسیاری از چاپهای بعدی قرآن و ترجمههای آن نیز به وسیلهی کلیسا بوده که همراه نقدهای حاشیهای یا به عنوان مقدمهای یا مؤخرهای بر قرآن، چاپ گردید.[2]
5ـ3. عرصهی سوم. بحث معجمنگاری است. گرچه نیاز حوزههای علمیه و قرآنپژوهان به معجم قرآن جهت به دست آوردن واژهها و آیات، از نیازهای جدی است؛ لکن این کار (معجم الفاظ قرآن) نخستین بار توسط آقای فلوگل مستشرق آلمانی انجام گرفت و آقای ژول لاگون مستشرق فرانسوی در حدود 150 سال قبل وارد این عرصه شد و معجم موضوعی قرآن را نوشت.[3]
البته برخی معتقدند که اولین فهرست قرآنی با عنوان “نجوم الفرقان” توسط مصطفی ابن محمد در سال 1811م. در هند نگارش شده است.[4]
5ـ4. عرصهی چهارم. بحث دایرةالمعارف نویسی است. امروزه میتوان گفت که مشهورترین دائرةالمعارف قرآنی در سطح جهان، دائرةالمعارف قرآنی لیدن است که توسط مستشرقان غربی و شرقی نگارش یافت و با ویراستاری خانم جین دمن مکاولیف در شهر لیدن هلند در سال 2001م. اولین جلد آن چاپ شد. این کتاب مشتمل بر هزار مدخل در موضوعات و اعلام قرآن میباشد.[5]
[1] . همان، ص35.
[2] . عبدالقهار، داوود، همان منبع، ص24.
[3] . مجلهی قرآن و مستشرقان، شمارهی دوم، تابستان 1386ش، ص35 – 38.
[4] . عبدالقهار، داوود، همان منبع، ص 26.
[5] . محمدعلی، رضائی اصفهانی، «مقاله بررسی دائره المعارف قرآن لایدن»، مجله قرآن و مستشرقان، شماره اول، زمستان 1385ش، ص60 – 68.