کتابشناسی حضرت عبدالعظیم حسنی
15- در وصف حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) و بی بی شهربانو(س)(فارسی)
از: حیدر تهرانی
[اول]، تهران، کتابفروشی اسلامیه، پس از 1401ق، 39ص، رقعی.
اشعاری در مدح حضرت عبدالعظیم حسنی و بی بی شهربانو است. در ابتدا نیز مقدمه ای در نام و نسب و چگونگی اسارت و درگذشت بی بی شهربانو آمده است که برخی از مطالب آن اصالت تاریخی ندارد.
16. دفتر ثبت کتابخانه آستانه حضرت عبدالعظیم (فارسی)
از: محمد جواد بن رضا مؤذنی (م 1371ش)
دفتر بزرگی است که در آن نام کتاب ها به همراه برخی از مشخصات آنها به ترتیب زمان ورود به کتابخانه ثبت شده است. در این دفتر از تاریخ 24/8/1324 تا 26 /10 /1371 تعداد 9636 جلد کتاب و نشریه چاپی و خطی به ثبت رسیده و علاوه بر نام کتاب و مؤلف، به موضوع، ناشر، تاریخ طبع، تعداد صفحات، تعداد تصاویر، محل تهیه و قیمت خرید کتاب اشاره شده است. پس از آن تا تاریخ 5/2/1380 و تا شماره 11000 کتاب ها به ثبت حسین مؤذنی مدیر فعلی کتابخانه رسیده است.
نسخه های خطی: کتابخانه آستانه حضرت عبدالعظیم، شماره 588، نستعلیق، مؤلف، از 24/8/1324 تا 5/2/1380 ش، تمام صفحات دارای جداول 16 ستونی، 178 برگ، 36 سطر.
(ر. ک: فهرست نسخه های خطی کتابخانه آستانه حضرت عبدالعظیم حسنی، ابوالفضل حافظیان، در شرف نشر.)
17- رسالة فی فضل عبدالعظیم (ع)(عربی)
از: ابوالقاسم صاحب اسماعیل بن عباد دیلمی (م 385ق)
صاحب بن عباد وزیر دانشمند آل بویه رساله ای کوتاه پیرامون نسب، زندگانی، فضل زیارت، وصف علم و برخی از روایات حضرت عبدالعظیم (ع) نوشته است.
این رساله در عین اختصار، بسیار مهم و پرفایده و شامل برخی مطالب است که منحصراً در آن نقل شده است. از طرف دیگر قدیمی ترین نوشته ای است که به صورت مستقل در باب آن حضرت تدوین شده و امروزه در اختیار ما قرار دارد.
این رساله به جهت اختصارش در منابع متعددی در ضمن دیگر کتاب ها به چاپ رسیده است که برخی از آنها عبارتند از:
1- نفائس المخطوطات، محمد حسن آل یس، المجموعة الرابعة، ص 17 به بعد.
2- خاتمة مستدرک الوسائل، شیخ حسین نوری طبرسی، قم، تصحیح و چاپ: مؤسسه آل البیت (ع) لاًحیاء التراث، 1416ق، ج22، صص 403-408 (چاپ سنگی، ج 3، ص 614)
3- عبدالعظیم الحسنی حیاته و مسنده: زندگانی حضرت عبدالعظیم (ع)، عزیز الله عطاردی، سوم، تهران، انتشارات عطارد، 1373ش.
4- مجله نور علم، ش 5051، صص 285-288، از روی چاپ نخست.
5- مسند الامام الجواد ابی جعفر محمد بن علی الرضا (ع)، عزیز الله عطاردی، اول، قم، المؤتمر العالمی الثانی للامام الرضا(ع)، 1410ق، صص 302-304.
6- مزارات أهل البیت و تاریخها، محمدحسین حسینی جلالی، سوم، بیروت، مؤسسة الاعلمی، 1415 ق، صص206-209.
همچنین در مجموعه انتشارات کنگره حضرت عبدالعظیم (ع) و شهر ری منتشر می شود.
نسخه های خطی: نسخه های خطی رساله صاحب بن عباد، فراوان نیست. صاحبِ مستدرک الوسائل در کتاب خود این رساله را از روی نسخه ای مورخ 516ق به خط برخی افراد از خاندان آل بابویه نقل می کند. ولی اکنون مشخص نیست که آن نسخه چه سرنوشتی پیدا کرده است. اما در همان زمان چند بار از روی این نسخه، استنساخ شده است؛ از جمله نسخه مرحوم نوری و نسخه شیخ آقا بزرگ تهرانی. بقیه نسخه های موجود نیز با واسطه یا بلا واسطه از آن نسخه اصل گرفته شده اند که عبارتند از:
1- نسخه محدث نوری که سرنوشت آن مشخص نشد.
