کتابشناسی غدیر
انتشارات «دلیل ما» به مناسبت فرارسیدن عید غدیر خم و تثبیت ولایت حضرت امیر المؤمنین (ع) آثاری که تاکنون درباره «غدیر» منتشر کرده را برای مطالعه عموم مردم در این اعیاد به شرح ذیل معرفی کرده است:
* کتاب «غدیر برترین عید امت»
کتاب «غدیر برترین عید امت» کتابی است، مشتمل بر هشتاد حدیث مختصر یا مفصل که در مورد فضایل و آداب عید غدیر گزینش شده است. بخش اول کتاب در خصوص بزرگداشت عید غدیر و ارتباط آن با انبیاء، فرشتگان و موضوعاتی از جمله موضوع عالم ذر، نوروز، بخشش اعمال شیعیان، شیون و خشم ابلیس، غدیر در قیامت و … است.
آداب عید غدیر دومین بخش کتاب است که در آن به بیان تعظیم غدیر، انواع عبادات، شادی نعمت ولایت، خواری شیطان، نماز مخصوص عید غدیر، نماز در مسجد غدیر، پاداش اعمال در این روز، آراستگی، تبریک و تهنیت، احسان به مومنان، ثواب زیارت امیر المؤمنین و… پرداخته شده است.
* کتاب «از غدیر تا الغدیر»
آغاز کتاب مقدمهای است، درباره آخرین حج پیامبر (ص) که منجر به توقف در منطقه غدیر و سپس فرمایشات رسول خدا (ص) در خطبه غدیر و اعلام علنی وصایت و خلافت امیر المومنین (ع) شد. این مقدمه به سخنی اجمالی درباره کتب غدیر و در نهایت کتاب عظیم الشأن الغدیر علامه امینی میانجامد.
مجموعه مقالات حاضر از چند مقاله درباره غدیر از شئون متفاوت، و چند مقاله درباره الغدیر و علامه امینی به عنوان مهمترین کتاب در زمینه غدیر تشکیل شده است. هدف نویسنده از کتاب «از غدیر تا الغدیر» آشنایی جوانان و علاقهمندان با موضوع غدیر، و سپس مسلح شدن آنها در مقابل سیل عظیم تهاجم فرهنگی غرب و وهابیت است.
عناوین و موضوعات مقالات بدین ترتیب است: از ژرفای غدیر، با محوریت سوره مائده آخرین سوره نازل شده به پیامبر (ص)، غدیر و خطری که مسلمین را تهدید میکرد، در موضوع علت عدم تحویل خلافت به علی (ع)، غدیر خم، در پاسخ به شبهۀ پیش آمده در معنای مولا و اقدام رسول خدا (ص) در تعیین مولای مردم، عید ولایت، طراحی برای آینده مسلمانان، حماسه غدیر، غدیر در تاریخ و حدیث و ادبیات، غدیر در پرتو کتاب و سنت، غدیر، گزارشی مفصل از واقعه غدیر با استنادات آن، الغدیر و وحدت اسلامی، تطور مذهب شیعه و امینی مجدد مذهب، علامه امینی، محقق طباطبایی و حدیث غدیر، امینی، درنگی در کتاب الغدیر، کتابشناخت غدیر، غدیریههای فارسی و غدیر در شعر فارسی.
* چکیدهای از کتاب «حماسه غدیر»
این کتاب برگزیدهای از کتاب «حماسه غدیر» استاد حکیمی است که تحقیقی در مورد آثار اعتقادی و اجتماعی واقعه غدیر در طول تاریخ است. نویسنده در این کتاب خوانندگان را بدین سمت سوق میدهد که غدیر و پذیرش ولایت علی (ع) راهی است که مسلمانان باید بدان بپیوندند تا اسلام پایدار بماند.
او با معرفی کتابهایی در این زمینه و ارائه مطالبی در ایجاد گرایش همه جانبه به سوی غدیر مطالب مفصلی درباره کتاب الغدیر علامه امینی دارد که در آن به روش کار او، زحمات بی دریغاش، سفرها، نگرشها و نتایج ثمره بیش از سی ساله او میپردازد.
* کتاب «غدیر عید برتر»
این کتاب شامل متن و ترجمه چهل حدیث در فضیلت و اهمیت بزرگداشت غدیر است. روایات اهل بیت (ع) توجه مخاطب را به اهمیت غدیر و بهتر برگزار شدن این عید بزرگ تشویق میکند. پایان بخش کتاب گزیده آداب غدیر بر گرفته از روایات است.
* کتاب «غدیر در گذر زمان»
کتاب حاضر در چهار بخش سامان یافته است؛ بخش اول به پیشینه رخدادهای روز 18 ذیالحجه میپردازد از آغاز آفرینش تا عصر رسالت یعنی سال دهم هجری و سپس تا زمان حاضر، با اشارهای کوتاه به اعمال عید غدیر.
بخش دوم معرفی برخی رویدادهای تاریخی دهه پس از روز عید غدیر در برخی برهههای تاریخ نظیر مراسم بیعت، توطئهها، ملاقات زهیر با امام حسین (ع) و مباهله است.
بخش سوم با نام «ره آورد غدیر» شامل پنج گفتار همانند حدیث ثقلین حساسترین فراز خطبه غدیر، خطبه امیر (ع) در روز عید غدیر، سیمای غدیر در آینه سخنان امام رضا (ع)، شهادت ثالثه (شهادت به ولایت در عید ولایت) و سیمای غدیر در آینه تحریر است.
بخش چهارم کتاب «ره آورد دهه غدیر» نام دارد که به بررسی موضوعاتی همچون مباهله، اصحاب کساء، خاتم بخشی، مؤاخات، میلاد حضرت ابوطالب (ع) و نزول سوره هل اتی میپردازد.
* کتاب «بربلندای هزار و چهارصد ساله غدیر»
نویسنده کتاب برخی از اتفاقات مربوط به غدیر را قبل از آن و بعد از آن از لابهلای تاریخ ذکر میکند مانند توطئه قبل از غدیر، برخی از اقدامات پیامبر (ص)، شاعران نویسندگان و گواهان غدیر، و لذا با این روش توانسته است ضمن بیان این واقعه، وسعت دید خواننده را نیز بیشتر کرده تا به امروز برسد.
تلاش رسول خدا (ص) و دیگر ائمه علیهم السلام در ماندگاری و پایداری بیعت غدیر، مصادف بودن غدیر با نوروز ایرانیان، مطالبی درباره مسجد غدیر در محل غدیر خم به انضمام چند تصویر، پایان دهنده مباحث کتاب است.
* کتاب «بعد انسانی اجتماعی غدیر»
پیش گفتار کتاب با توضیحاتی در مورد غدیر و مختصری کنکاش درباره ارتباط خطبه غدیر با تمامی انسانها است، یکی از ابعاد مطرح شده، ملکوتی و مُلکی بودن علی (ع) است که نویسنده بدین بهانه به توضیح و بررسی برخی از رفتارها و سیره امام علی (ع) در ایام خلافت و حکومتاش میپردازد.
علت انتخاب امام علی (ع)، اهمیت غدیر و پیوند آن با مهدویت موضوعات اصلی کتاب حاضر است که با توجه و بررسی سیره عملی امیر المؤمنین (ع) تدوین شده است. ابعاد مختلف انسانی اجتماعی غدیر و امام علی (ع)، با ذکر وقایع و ذکر توضیحات و احادیث، تکمیل کننده نظر نویسنده در پیام رسانی این کتاب است.
* کتاب «گذری بر آموختهها و پیامهای غدیر»
کتاب حاضر بر آن است که برخی از آموختههای دینی و شیعی را به همراه برخی از پیامهای واقعه غدیر که بر گرفته از آموزش و راهنماییهای اهل بیت علیهم السلام است، به صورت چکیده به خوانندگان ارائه کند. بخش اول کتاب به آموختههای جاری زندگی و مذهبی میپردازد که با استفاده از متن احادیث و روایات که منطبق به آیات است به دست میآید.
بخش دوم پس از بیان مقدمهای علمی و مذهبی به ارائه پیامهای استخراج شده از خطبه رسول خدا (ص) در غدیر میپردازد. روش انحصاری کتاب خلاصه کردن همه مطالب در جملات فشرده و کوتاه است که بدون توضیح اضافی نقل شده است؛ عنوان کتاب، برداشت از کتاب را برای سطوح مختلف مخاطب، به صورت باز معرفی میکند تا هر کس از این چکیدهها به اندازه توان خود برداشت کند.
* کتاب «غدیر در قرآن؛ قرآن در غدیر»
هدف اصلی کتاب، شناخت قرآن با غدیر و غدیر با قرآن است. نویسنده کوشیده است که در 1500 صفحه و در سه مجلد، این شناخت دو سویه قرآن و غدیر را در شش بخش توضیح دهد. بخش اول به آیات نازل شده در سراسر واقعه غدیر از مدینه تا مدینه اختصاص دارد که اقدامات پیامبر (ص ) را از یک سو ، و اقدامات منافقین را از سوی دیگر در بر میگیرد.
بخش دوم کتاب موارد تفسیر قرآن در غدیر است که گاهی یک مفهوم به صورت کلی در سراسر قرآن، یا یک سوره کامل، یا یک آیه، و یا اقتباس و استشهاد از یک آیه به صراحت تفسیر شده است. در بخش سوم (آغاز مجلد سوم ) مراحل حضور قرآن در واقعه غدیر به صورت نزول، تفسیر، استشهاد و یا اقتباس بیان شده است.
بخش چهارم شامل فرمایشات رسول خدا (ص) در ایام غدیر در باره قرآن و عظمت آن، و وظایف پیروان رسول خدا (ص ) در قبال آن است.
بخش پنجم جمعبندی تحلیلی در ارتباط با نزول، تفسیر، دعا، زیارات، اجتماعات در باره یک آیه است که نتایج خاصی را در ارتباط با یکدیگر بیان میکند، یعنی استنادهای مختلف از آیات قرآن در ارتباط با غدیر و یا به عکس. در بخش ششم اتمام حجتهای قرآنی غدیر در تاریخچه 1400 ساله بیان شده است، بدین صورت که استدلالها، استنادها، استفاده از ابعاد مختلف آیات قرآن در دعاها و و زیارات و یا شعرها و نثرها و همچنین کتابهای مستقل که پیوند غدیر و قرآن را مستحکم تر میکند به صورت یک جا تدوین شده و تقدیم علاقهمندان گشته است.
از نکات بسیار مهم و قابل توجه در کتاب حاضر این است که آیات قرآنی احادیث و روایات با توجه به یکدیگر تحلیل شدهاند و هیچ یک به تنهایی مورد تحلیل قرار نگرفته است. مباحث اعتقادی، تاریخی، تحلیلی، نتایج به دست آمده و همه و همه متکی به حدیث ثقلین بوده و برگرفته از تطابق قرآن و حدیث است.
* کتاب «خطابه غدیر در آینه اسناد»
کتاب حاضر دربرگیرنده متن سخنانی است که پیامبر بزرگ اسلام در اجتماع عظیم مسلمانانی که از حج خانه خدا باز میگشتند، به فرمان خدا بازگو فرمود. علاوه بر تشریح واقعه غدیر و متن کامل «خطبه غدیر» و ترجمه فارسی آن، اسناد و منابع خطبه غدیر و نیز مدارک حدیث غدیر و نیز راویان جدیث غدیر از صحابه و تابعین و همچنین مؤلفین مشهور غدیر در چهارده قرن به علاوه کتابهای شیعه و سنی که به طور مفصل و مختصر و یا قسمتهایی از واقعه را نقل کردهاند، پایان بخش این کتاب است. مطالعه این کتاب باعث خواهد شد که خوانندگان آن با اطمینان از اسناد محکم غدیر «حقایق آن را در خطابه بلندش جستوجو کنند.
* کتاب «غدیر در آینه کتاب»
معرفی 673 کتاب مستقل به 18 زبان از قرن اول تا پانزدهم هجری. این کتاب با مقدمهای در چند بخش، گزارشی اجمالی از سابقه کتاب و غدیر را بیان میدارد: غدیر در فرهنگ اسلام، آماری از کتابشناسی غدیر، کتابنامههای غدیر و خلاصهای از واقعه غدیر.
« غدیر در آینه کتاب» به عنوان راهنمای تحقیق در این موضوع و نگاهی به گذشته علمی و فرهنگی مسلمین در راه احیای غدیر تدوین شده است. چاپ اول کتاب معرفی 267 کتاب به 4 زبان بوده است اما در چاپهای بعد کاملتر شده است تا آن جا که در چاپ چهارم ( چاپ حاضر) به 673 کتاب مستقل درباره غدیر به 18 زبان از مؤلفین قرن اول تا پانزدهم اشاره شده است و این غیر از کتابهایی است که درباره غدیر نیز مطالبی را آوردهاند. فهرستهای پایانی کتاب برای استفاده علما و محققان بسیار قابل استفاده است.
* کتاب «غدیر در احساس ملتها»
ترجمه مقالات دانش پژوهان غیر ایرانی درباره غدیر از 36 کشور به 27 زبان در مسابقهای که در سال 1423 هـجری قمری در قم برگزار شد. مجموعه حاضر 214 مقاله دارد و برای هر مقاله عنوانی ادبی انتخاب شده که با معرفی نویسنده و کشورش و مقدمهای کوتاه درباره آن همراه است.
* کتاب «آداب عید غدیر»
آداب عبادی و اجتماعی غدیر از روایات ائمه (ع). بخش اول کتاب مطالب ارزشمندی درباره غدیر و نکات مهم و کلیدی از آن واقعه را بیان میدارد و سپس در بخشهای بعدی به بیان اعمال شب و روز عید غدیر، زیارات، اذکار و آداب آن پرداخته شده است.
* کتاب «اگر در غدیر بودیم؟»
دل نوشتههایی درباه غدیر است آن گونه که اگر خوانندهای از خود بپرسد که اگر در غدیر بودم چه حالی داشتم و چه افکاری به ذهنم هجوم میآورد، میتواند با صفحات مختلف کتاب همراه باشد و هر آن چه که به عنوان سوال در مورد آن روز به ذهناش میرسد در آن جا ببیند، آن گونه که گویی با آن قافله همراه است.
از دیدن علی (ع) و پیامبر (ص) تا دیدن منافقان و صحنههای چیده شده پشت پرده، از قرار گرفتن تحت انوار رسول خدا (ص) و خطبه غدیر تا نفوذ آن در عمق وجود، از معانی ولایت و آثارش تا رسیدن به همه آنچه که نیاز داریم ولی نمیدانیم.