پژوهشگر: فاطمه دهقان طزره

استاد راهنما: آقای شمسی پور

استاد داور: دکتر عظیم حمزئیان

تاریخ دفاع: مهر 88

چکیده:
نماز جمعه به معنی تجمع مسلمین برای اقامه نماز جمعه در هفتمین روز هفته یعنی جمعه می باشد.
در راستای این تحقیق به دنبال بررسی جایگاه عبادی – سیاسی نماز جمعه می باشیم.
در ابتدا نماز جمعه از دیدگاه آیات قرآن کریم از جمله سوره مبارکۀ جمعه که مسلمین را به بیانی انگیزنده وادار می کند به اینکه نسبت به نماز جمعه اهتمام بورزند و آنچه در به پا داشتنش لازم است فراهم سازند، به دنبال آن روایات پیامبر اکرم rو امامان معصوم uکه برای بر پاداشتن نماز جمعه و شرکت در آن بسیار سفارش شده است بررسی شد. سپس سعی شد به جایگاه سیاسی نماز جمعه در جامعه که موجب تقویت روحیه ی اخوت و برادری، رشد فکری – سیاسی مسلمانان، تقویت روحیه ی جمعی، تربیت و تزکیه مردم، ایجاد و تحکیم وحدت می گردد و همچنین به جایگاه سیاسی نماز جمعه در کلام ولایت، حضرت امام خمینی ( رحمۀ الله ) و مقام معظم رهبری که نماز جمعه را عنصر حفظ کننده نظام، بخشی از دستگاه رهبری و سنگر مقابله با تهاجم فرهنگی و…. دانسته اند بپردازیم.
و در آخر به بررسی جایگاه عبادی نماز جمعه، آداب و احکام نماز جمعه، شرایط اخلاقی و عملی برگزاری نماز جمعه و نماز جمعه در عصر غیبت، اثرات فردی آن و اثرات ترک آن بپردازیم.
در این تحقیق که به روش کتابخانه ای می باشد به منابع مختلف فقهی، اعتقادی و… مراجعه شد و از کلام وحی و سخنان گهر بار امامان استفاده شده است.

کلید واژه ها: جمعه –  عبادت - سیاست – نماز – نماز جمعه.    

پژوهشگر: زینب گودرزی

استاد راهنما: خانم فؤادیان

استاد داور: دکتر عظیم حمزئیان

تاریخ دفاع: آبان 88

چکیده :
مقصود اصلی اهل سلوک لقاء الله است که در مراحل بعد از فنای ذات تحقق می یابد ، اما عارف مسالک در هر قدمی از سلوک هم به نتیجه ی مناسب آن قدم دست می یابد . در عالم عرفان بهشت نقد است و سالک نتیجه ی عملش را به قول معروف: پیش از خشک شدن عرقش دریافت می کند . همین دریافت نتیجه و مشاهده ی آثار اعمال،ذوق و شوق بندگی و عمل را در سالک شدت می­بخشد و او را روز به روز ، به عبادت و بندگی تر غیب می کند تا جایی که عبادتها تنها دلخوشی او به شمار می رود .چنان که پیامبر اسلام آرامش و دلخوشی خود را در نماز می دید و می فرمود:« قره عینی فی الصلاه » و این شوق او را در جایی می برد که قدم هایش در اثر قیام شبانه ، ورم می کرد و علی هنگامی که به نماز می ایستاد ، همه چیز ، حتی وجود خود را از یاد می برد .
اینها همه ی محصول آن اشارات و بشارات اند که از سوی معشوق به آنان می رسید . 4 هدف عرفان ( عملی ) و سلوک و مجاهده ، این است که کمالات بالقوه ی انسان به فعلیت برسد . انسان در فعلیت بخشیدن به امکانات وجودی خود ، به تدریج چنان گسترش می یابد که همه کائنات در مقایسه با گنجایش درونش به منزله ی انگشتری می باشد در یک بیابان فراخ
تصوف و عرفان : دو واژه ی مترادفند اما در معنی و اصطلاح تفاوتهایی دارند زیرا تصوف روش و طریقه ی زاهدانه است بر اساس مبانی شرع و تزکیه ی نفس و اعراض از دنیا ، برای وصول به حق و سیر به طرف کمال . اما عرفان با یک مکتب فکری و فلسفی متعالی و ژرف برای شناختن حق و شناخت حقایق امور و مشکلات و رموز علوم است . آن هم البته نه به طریق فلاسفه و حکماء بلکه از راه اشراق و کشف و شهود

کلید واژه: عرفان لغوی: شناختن و باز شناختن
عرفان اسلامی عرفان مثبت: مکتب فکری و فلسفی متعالی و ژرف برای شناختن حق تعالی و شناخت حقایق امور و مشکلات رموز علوم است نه از طریق فلاسفه وحکماو از طریق اشراق و کشف و شهود.
عارف: آنکه باطن خود را از توجه به غیر باز داشته است و متوجه جهان قدس جبروت کرده است به قصد تابش پایدار نور «حق»
تصوف:در لغت به معنای صوف : پوشیدن است. در اصطلاح اهل عرفان پاکیزه کردن دل از محبت ما به سوی الله و آراستن ظاهر و دور بودن از منهیات و مواظبت نمودن به فرموده پیا مبر اکرم ^{صلی الله علیه و آله} می باشد . قابل ذکر است که حضرت می فرمایند: قیامت برای امت من پدیدار نمی شود تا اینکه از میان امت من قومی به  پا خیزند که نام آنان صوفی است ؛ آنان از من نیستند برای ذکر حلقه می زنند و صداها بلند می کنند؛ گمان می برند که بر دوش من سیر می کنند ؛ بلکه آنان از کفار گمراه تر و اهل آتش هستند ؛ برای آنان بانگ الاغ است

دعوت شایسته شهید مفتح از عبدالفتاح عبدالمقصود

عبدالفتاح عبدالمقصود نویسنده سنّی مذهب بزرگ مصری است که هشت جلد کتاب درباره حضرت علی^{(علیه السلام)} نوشته است. مجلّد اوّل از این مجموعه را آیة اللّه طالقانی ترجمه نمود و سایر جلدها را دکتر محمد مهدی جعفری به زبان فارسی برگردانیده است. شهید آیة اللّه مفتح در سال 1356 هـ.ش از وی دعوت نمود تا به ایران بیاید، او هم پذیرفت و مقارن با ایام ولادت حضرت امام رضا ^{(علیه السلام)} به ایران آمد در پیش نویس اعلامیه ای که توسط دکتر مفتح برای برگزاری جشن و مراسم سخنرانی ایشان انتشار یافت، آمده بود: آقای عبدالفتاح عبدالمقصود نویسنده توانایی که در محیط مصر با نوشتن کتاب «الامام علی» و کتابهای دیگر درباره فاطمه زهرا^{(سلام الله علیها)} و امام حسین^{(علیه السلام)} و نیز نگارش تقریظ بر کتاب الغدیر اثر علامه امینی علاقه شدید خود را به اهل بیت رسول اللّه ^{(صلی الله علیه و آله و سلم)} نشان داده است.
عبدالفتاح عبدالمقصود در اوقات اقامت در ایران علاوه بر آن که ثمرات تألیفات خود را در کشور ایران مشاهده کرد و حق شناسی شیعیان را احساس نمود. طی مصاحبت و مجالست با بزرگان شیعه و دانشمندان حوزه علمیه قم و بازدید از شهرهای مختلف ایران بیش از گذشته با فرهنگ شیعیان آشنا گردید، این دیدارها موجب گشت تا او کتابهای دیگری درباره شخصیت های بزرگ شیعه بنویسد.
آقای حسین مهدیان که در جریان برنامه های مسجد قبا بوده است می گوید: عبدالمقصود به همراه همسر و دخترش به ایران آمد. قرار شد که محل استقرار ایشان منزل ما باشد. علما و اندیشمندان زیادی از داخل کشور برای گفتگو و مباحثه باوی می آمدند، قرار بر این شد که بازدید علمای تهران در منزل استاد محمد تقی فلسفی انجام شود و دیدار علمای قم با او در منزل آیة اللّه العظمی وحید خراسانی ـ از مراجع کنونی ـ صورت پذیرد.
مرحوم آیة اللّه سید محمود طالقانی شوق فراوانی برای دیدار با این نویسنده شهیر داشت و خود شخصاً بارها از ایشان جهت دیدار با مردم ایران دعوت کرده بود ولی هنگامی که عبدالمقصود با دعوت دکتر مفتح به ایران آمد مرحوم آیة اللّه طالقانی در زندان به سر می برد و تلاش های وی برای ملاقات با آن ابوذر زمان به ثمر نرسید. این نویسنده مصری وقتی اوضاع آشفته ایران را مشاهده کرد و موفق نگردید به دلیل اختناق شدید حتی با مترجم کتاب خود دیداری داشته باشد با توضیحاتی که از وضع اسفناک ایران برایش دادند، پس از بازگشت به مصر، با استفاده از موقعیت علمی و فرهنگی خود اقدام به افشاگری علیه رژیم پهلوی نمود.
آیة اللّه مفتح در مسجد قبا برای این محقق مصری یک سخنرانی را ترتیب داد و او هم در بیانات خویش به حقایقی در خصوص مسایل جهان اسلام اشاره کرد و پیروزی امت مسلمان را در پرتو قدرت ایمان و مذهب میسّر دانست و افزود: مسایل ملی، قومی و نژادی اگر هم موفقیتی داشته باشند زود گذر و فصلی اند و اقتدار دینی پایدارتر و قوی تر از آن خواهد بود.
علاوه بر عبدالفتاح عبدالمقصود، توسط دکتر مفتح چند تن از استادان دانشگاه الازهر به ایران دعوت شدند که با ممانعت ساواک مواجه گردیدند. آقای فحام شیخ الازهر و عبدالحلیم خفاجی نیز جزو مدعوین بودند که تنها شیخ فحام در سال 1356 موفق گردید به ایران بیاید و در مسجد قبا سخنرانی کند.(33)
یکی دیگر از اقدامات شهید مفتح دعوت از قاریان معروف و برجسته مصری بود که به ایران می آمدند و در مسجد قبا برنامه قرائت داشتند و این برنامه بسیار مورد استقبال مردم قرار گرفت.

به نقل از سایت راسخون

آیت الله دکتر محمّد مفتح روز بيست وهشتم خرداد ماه در سال 1307، محمد در خانه اي معطر به رايحه ايمان و علم و در خانواده اي روحاني در شهر همدان چشم به جهان گشود و از همان نخستين سالهاي زندگي، تحت تربيت صحيح و سازنده خانواده رشد كرد. او در مجالس وعظ، از سخنراني پدر گرامي اش بهره مي برد و بعد از صحبت‌هاي ايشان، به ذكر مصيبت اهل بيت (ع) مي پرداخت. مرحوم آيت الله آخوند ملاهمداني، اولين كسي بود كه جرعه هايي از چشمه جوشان علم خود را به كام تشنه محمد ريخت و در تكوين انديشه هايش نقش بارزي ايفا نمود. محمد 15 سال عمر داشت كه از همدان به قم هجرت كرده، در حجره اي از مدرسه دارالشفا اقامت گزيد تا با جديت به كسب معارف اسلامي بپردازد.
او عرفان، خارج فقه و اصول را در عالي ترين سطح نزد امام (ره) آموخت و در كنار تحصيلات حوزوي و بهره مندي از محضر اساتيدي چون علامه طباطبايي، آيت الله مرعشي نجفي و … تحصيلات دانشگاهي را نيز پيگيري نمود.او در سال 1328 با خانواده آيت الله بروجردي انصاري آشنا گشت و در شب نيمه شعبان با دختر ايشان ازدواج نمود.

مفتح در سال 1333 در رشته معقول دانشکده ي الهيات دانشگاه تهران پذيرفته شد و در سال 1336 رساله پايان نامه خود را با موضوع تيمم تحويل داد و در سال 1344 رساله دکتراي خود را در موضوع حکمت الهي ونهج البلاغه با نمره عالي تمام کرد . محمد تنها فردي بود که در حوزه علميه قم در هر دو رشته علوم قديمه وعلوم جديد ،بالاترين رتبه را کسب کرد.به همين دليل به درجه اجتهاد در سال 1344 دست يافت .فعاليت‌هاي سياسي محمد با تبعيد امام در سال 1342 آغاز شد.
مفتح به تدريس در حوزه قانع نبود و ضمن تدريس در دانشگاه به وعظ وارشاد مردم در نقاط مختلف کشور مي پرداخت . او در همين زمان در دبيرستان دين ودانش قم اولين دبيرستان اسلامي به تدريس پرداخت
دکتر مفتح مسافرت‌هاي تبليغي خود را به منبرهاي افشاگرانه تبديل ساخت تا آنجا که ساواک از ورود ايشان به استان خوزستان جلوگيري نمود او كه سر سازش با ظلم و جور نداشت در سال 1347 به دليل سخنان افشاگرانه اش، توسط رژيم از آموزش و پرورش قم اخراج و به منطقه اي بد آب و هوا در جنوب ايران تبعيد گرديد. پس از اتمام مدت تبعيد نيز، ساواك از ورود دكتر مفتح به قم جلوگيري كرد و او ناچار راهي تهران شد و به منظور همكاري با استاد مطهري و ايجاد سنگري جديد براي مبارزه در دانشكده الهيات دانشگاه تهران، مشغول تدريس گشت و در كنار آن براي گسترش فرهنگ اسلامي، كلاس‌هايي را در مسجد الجواد، جاويد و قباي تهران دائر نمود. اما در آذر ماه سال 1353 با هجوم به مسجد ودستگيري دکتر بهشتي و آيه الله خامنه اي مسجد جاويد را تعطيل کرد . آيه الله مفتح پس از دو ماه حبس از زندان کميته آزاد شد و ديگر اجازه نداشت در مسجد جاويد فعاليت کند.
وي در خرداد 1356 اولين نمايشگاه کتاب اسلامي را در مسجد قبا برگزار کرد و صندوق قرض الحسنه اي را تاسيس کرد ودر سالگرد تاسيس اين صندوق به مصر رفت و از دو شخصيت برجسته در امر اقتصاد اسلامي دانشگاه الازهر دعوت کرد به ايران سفرکنند اما باز هم ساواک مانع از اجراي اين برنامه شد .
شايد هنوز خاطره نمازهاي عيد فطر سال 1356 و 1357 و خاطره راهپيمايي باشكوهي كه در شهريور 57 پس از اقامه نماز، ستونهاي كاخ ظلمت را به لرزه درآورد، در ذهن مردم تهران زنده باشد.و دکتر بعد از آن نماز خاطره ساز فطر در اولين ساعات حکومت نظامي در تاريخ 17/6/1357 دستگير وبه زندان کميته فرستاده شد و دو ماه در آن‌جا بود تا آن که با اوج گيري انقلاب و باز شدن درهاي زندان از حبس رهايي يافت .
شهيد مفتح با تشكيل شوراي انقلاب از سوي امام خميني (ره) به عضويت آن درآمد و در هنگام بازگشت آن حضرت به ايران، در كميته تدارك استقبال از امام (ره) شركت فعال داشت. پس از پيروزي انقلاب به اتفاق چند تن از ياران براي سازماندهي كميته هاي انقلاب اسلامي فعاليت نمود و خود سرپرستي كميته منطقه 4 را عهده دار گرديد، همچنين سرپرستي دانشگاه الهيات و عضويت در شوراي گسترش آموزش عالي كشور و عضويت در شوراي 21 نفره پاکسازي ونظارت بر روزنامه اطلاعات از مسئوليت‌هاي وي بود.آیت‌الله مفتح نزدیک به دو دهه از عمر خود را صرف وحدت حوزه و دانشگاه نمود به گونه‌ای که امروز نام بلند این شهید والامقام و مجاهدت‌های او در تجلی وحدت میان حوزه و دانشگاه درخشنده‌ترین است
زندگي دكتر مفتح، سراسر شور و تحصيل و تدريس بود … صبحدم سه شنبه 27 آذر ماه سال 1358 در مقابل دانشكده الهيات دست نفاق از آستين گروه فرقان بيرون آمد و محمد و دو محافظش به كوي دوست شتافتند. پيکر اين عزيزان را در حجره 23 صحن مطهر حضرت معصومه به خاک سپردند

کلام نور

امام خمینی(ره) می فرمایند: استقلال کشور ما منوط به استقلال همین دانشگاه ها و فیضیه ها است. دانشگاهیان و جوانان برومند عزیز هر چه بیشتر با روحانیان و طلاب علوم اسلامی پیوند دوستی و تفاهم را محکم تر و استوارتر سازند و از نقشه ها و توطئه های دشمن غدار غافل نباشند.

شهید دکنر محمد مفتح

اولین بار وحدت حوزه و دانشگاه، در سال ١٣۴٠، در مقاله‌ای با عنوان «وحدت مسجد و دانشگاه» به قلم آیت‌الله دکتر مفتح مطرح شد. ویژگی مهم شهید مفتح که او را نماد وحدت گرداند، این بود که هم در حوزه و هم در دانشگاه، شاگردی و استادی را تجربه کرده بود و به اقتضائات هر دو نهاد علمی آگاهی داشت.
اما با پیروی انقلاب اسلامی و نیاز به نیروهای کارآمد و متعهد و نیز تئوری‌هایی برای اداره‌ی کشور زمینه‌های دیگری نیز برای روشن شد. دکتر مفتح در سال ١٣۵٨ اقدام به تشکیل سمینار وحدت حوزه و دانشگاه در دانشکده الهیات نمود که این اولین سمیناری بود که تحت این عنوان برگزار می‌شد. اما عمر ایشان کوتاه بود و نتوانستند شکوفایی و گسترش این شعار و هدف را ببینند. چرا که ساعت ۹ صبح روز سه شنبه ۲۷ آذر ۱۳۵۸ در حیاط خلوت دانشکده الهیات دانشگاه تهران با شلیک چند گلوله از سوی ضاربین بشدت زخمی شد و معالجات در بیمارستان اثری نبخشید و حدود ساعت ۲ بعد از ظهر همان روز به شهادت رسید.

دکتر خرمشاد

دکتر خرمشاد، معاون وزیر علوم، وحدت حوزه و دانشگاه را استراتژی‌های اسلام سیاسی می‌نامد و بر همین اساس «نمی‌توان و نباید پدیده وحدت حوزه و دانشگاه را به یک مناسبت صرف و ساده فرو کاست، معنای این واقعیت را باید در معنای گفتمان سیاسی اسلام جست. این کلان گفتمان شامل: استقلال، آزادی، عدالت و معنویت است که چهار کالای گمشده ایرانیان در طول 150 سال اخیر بودند و همه این‌ها در راستای رشد و تعالی ایران قرار دارند.»
دکتر خرمشاد می‌گوید: «وحدت حوزه و دانشگاه، در قالب گفت و شنود مهم است نه گفت و بازگفت. کنش و واکنش هر دو لازم است و هر طرف باید برای طرف دیگر هم امکان کنش تعریف کند و هم امکان واکنش، در این وحدت باید همگرایی دوطرفه و نه توقف یکی در جای خود و دعوت از دیگری وجود داشته باشد، یعنی همدلی و وحدت دو سویه، پرهیز از تعارفات و افزودن به آشکار سخن‌گویی در جمع‌ها، پرهیز از دل به دست آوردن‌های صرف و پرداختن به گلایه‌های پنهانی و آشکار وجود داشته باشد. در بحث این وحدت لازم است تعامل دانشگاهیان دانشگاهی با حوزویان حوزوی با وساطت دانشگاهیان حوزوی و حوزویان دانشگاهی صورت گیرد.»

زبان مشترک و درک متقابل

عمده ترین موضوعی که برای تحقّق وحدت حوزه و دانشگاه مهم است، این است که حوزه و دانشگاه باید به سمتی بروند که در اهداف اصلی و سیاست های بنیادی به مواضع مشترک دست یابند. بدین منظور وجود زبان مشترک و فضای گفتگو و تفاهم و درک متقابل از یکدیگر ضروری است و طبعا فقط در این صورت وحدت حوزه و دانشگاه دست یافتنی است.

بازوان ولایت

حوزه و دانشگاه به عنوان دو بازوی علمی و فرهنگی ولایت، مسئول پاسداری از فرهنگ و ارزش های اسلامی نظام اند. از این رو وحدت این دو نهاد از اهم اموری است که در تبیین جایگاه فکری و فرهنگی نظام باید مورد توجه قرار گیرد. موانع آن برطرف گردد؛ زیرا وجود تضاد در مبانی نظری، عقیدتی و علمی این دو پایگاه مهم به ایجاد ناهماهنگی و تضاد در اداره نظام اسلامی منجر می شود و تضعیف نظام را در پی خواهد داشت. از این رو انتظار می رود که وحدت حوزه و دانشگاه امری جدی و مهم و در صدر برنامه های این دو نهاد قرار گیرد.

مراد از وحدت حوزه و دانشگاه

تعابیر متفاوتی از وحدت حوزه و دانشگاه مطرح شده است که برخی از آنها برداشت های عوامانه، مبهم و غیر معقولی است. آن چه منطقی است این است که بگوییم حوزه و دانشگاه باید در اهداف و جهت گیری های کلی وحدت داشته باشند. شکی نیست که حوزه و دانشگاه با هم تفاوت هایی دارند که لازمه هویت این دو نهاد است. از این رو نباید این تفاوت ها را نادیده گرفت یا از بین برد یا به همه آن ها به چشم اختلاف نگریست. طرح مسئله وحدت حوزه و دانشگاه به منظور از بین رفتن این تفاوت ها و ادغام دو مرکز نیست؛ بلکه هدف این است که گوناگونی ها به جا ماند، اما جوهر و محور یکی باشد.

شرکت طلاب مدرسه علمیه و مؤسسه آموزش عالی حوزوی فاطمیه دامغان در مسابقات قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان

طلاب مدرسه علمیه و مؤسسه آموزش عالی حوزوی فاطمیه دامغان در مسابقات قرآن و عترت دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان شرکت نمودند.

بیش از 80 نفر از طلاب سطح 2 و3 در رشته های تفسیر و ترجمه قرآن کریم، حفظ ادعیه ، ترجمه نهج البلاغه، زندگانی پیامبر اکرم و معصومین، احکام، نماز و … شرکت نمودند.

لازم به ذکر است که در سال های گذشته طلاب مدرسه علمیه فاطمیه در برخی از رشته ها حائز رتبه برتر گردیده و به مسابقات منطقه ای  قرآن و عترت راه یافتند.

*****

بازدید طلاب مدرسه علمیه فاطمیه دامغان از دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان

همزمان با هفته پژوهش طلاب مدرسه علمیه فاطمیه دامغان از کتابخانه و دستاوردهای پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان بازدید نمودند.

خانم نسرین امام وردی معاون پژوهش مدرسه علمیه فاطمیه ضمن بیان این که هر طلبه باید یک پژوهشگر باشد تصریح کرد:

از آتجا که دانشگاه آزاد واحد دامغان دارای رشته های مرتیط با حوزه علمیه در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد می باشد هدف ار این بازدید آشنایی طلاب با منابع تخصصی و پژوهشی دانشگاه آزادو استفاده از آن منابع جهت انجام مقالات ، تحقیقات پایانی و پایان نامه های طلاب است.

اي آفريدگار صبح !
در جشن با شکوه روزي که آغاز مي شود و در تمامي روزهايي که شيريني نام تو بر لبانم مي نشيند من عهد ديرينه ي خويش را با صاحب صبح و امام عصر تازه مي کنم و دست بيعتم را در زلال دستانش معطر مي سازم تا شعر سپيد اين عشق در صحن دلم تکرار شود .
طراوت جاري اين عهد و بيعت هرگز از باغ خاطرم بيرون نمي رود و پيوسته شال سبز محبتش را بر گردن مي نهم تا نوازشگر شانه هاي لرزانم باشد.
خالق مهربان من !
اگر دست تقدير تو ، لباس سپيد آخرت را بر تن من پوشاند و درخت زندگي ام، تن به خواب زمستاني و ابدي خويش سپرد و ميان آن ماه تابان در آسمان چشم مردمان آشکار شد ، مرا از محراب قبرم بر انگيز و توفيق احرام در صحن و صفايش عنايت کن تا لبيک گويان در گرد کعبه ي وجود مقدسش طواف کنم
اي اجابت کننده هر دعا !
پنجره قلب منتظران رو به آسمان بي  کرانت گشوده است تا به يک اشارت تو، غبار غم و اندوه غيبت از دل ها بر خيزد و چشم ها به تماشاي باران  ظهور بنشيند.
خدايا !
شب يلداي هجران را به يمن ظهور ماه کاملش ، کوتاه کن که شب پرستان ، همچنان چشم بر صبح صادقش بسته اند و ما مؤمنان طلوع خورشيد جمالش را نزديک مي دانيم

گفتم به مهدی بر من عاشق نظر کن

گفتا تو هم از معصیت صرف نظر کن

گفتم به نام نامیت هر دم بنازم

گفتا که از اعمال نیکت سرفرازم

گفتم که دیدار تو باشد آرزویم

گفتا که در کوی عمل کن جستجویم

گفتم بیا جانم پر از شهد صفا کن

گفتا به عهد بندگی با حق وفا کن

گفتم به مهدی بر من دلخسته رو کن

گفتا ز تقوا کسب عز و آبرو کن

گفتم دلم با نور ایمان منجلی کن

گفتا تمسک بر کتاب و هم عمل کن

گفتم ز حق دارم تمنای سکینه

گفتا بشوی از دل غبار حقد و کینه

گفتم رخت را از من واله مگردان

گفتا دلی را با ستم از خود مرنجان

گفتم به جان مادرت من را دعا کن

گفتا که جانت پاک از بهر خدا کن

گفتم  ز هجران تو قلبی تنگ دارم

گفتا ز قول بی عمل من ننگ دارم

گفتم دمی با من ز رافت گفتگو کن

گفتا به آب دیده دل را شستشو کن

گفتم دلم از بند غم آزاد گردان

گفتا که دل با یاد حق آباد گردان

گفتم که شام تا دلها را سحر کن

گفتا دعا همواره با اشک بصر کن

گفتم که از هجران رویت بی قرارم

گفتا که روز وصل را در انتظارم

*****

برای دانلود کتاب اینجا را کلیک کنید.

انديشه‌هاي ژرف در قالب پژوهش‌ها ، پديدار مي‌شوند پژوهش نيروي محرک توسعه در تمامي حوزه‌هاي فرهنگي، اجتماعي، اقتصادي و سياسي است. توان هر کشور به ميزان پژوهش آن کشور است. پژوهش بازوي نرم افزاري مديريت محسوب مي شود. اطلاع‌يابي و اطلاع‌رساني درست، زماني به طور منطقي و مطلوب محقق مي‌شود که زمينه‌ پژوهشي داشته باشد و تصميم‌سازي يكي از رسالت‌هاي پژوهش است.

برگزاري آيين‌هاي ويژه‌ كه طي چند ساله اخير به مناسبت هفته پژوهش صورت مي‌گيرد در واقع رويکردي نوين به مقوله و موضوع حساس و پر اهميت تحقيق و پژوهش است که پرداختن به آن در همه حال وظيفه، تکليف و از مباني الزام‌آفرين جوامع خردورز، ارزيابي مي‌گردد.

در اين رابطه همواره اين پرسش اساسي از سوي صاحب نظران، کارشناسان و انديشمندان مطرح مي‌گردد که به راستي تاکنون در عمل تا چه ميزان به تحقيق و پژوهش بها و اهميت داده شده است؟

دکتر معين در فرهنگ فارسي (جلد اول) پژوهش را به معناي جستجو، تحقيق، بررسي‌ها و جستجوهاي علمي آورده است و تحقيق را مترادف با پژوهش، بررسي، مطالعه، مطالعات، کنجکاوي‌ ها و پژوهش‌ هاي علمي يا ادبي دانسته است. روشن است که پژوهش و تحقيق به حقيقت علمي رسيدن است و هدف از حقيقت علمي نيز سازگار شدن هر چه بهتر با واقعيات است. بدين ترتيب به چنين شناختي علم گفته مي شود و علم نيز به معناي بيان تجربي قانونمندي‌هاي حاکم بر طبيعت است. به ديگر سخن، علم سازماندهي شناخت از واقعيات است،  به طوري که انسان هر چه بيشتر با قانونمندي‌ هاي حاکم بر واقعيات سازگار گردد.

تحقيق و پژوهش، محقق و پژوهشگر را بر آن مي‌دارد که به جستجوي حقيقت بپردازد و از تعصب خودگرايي و مطلق‌گرايي بپرهيزد. بدين ترتيب تحقيق براي انسان کنجکاو و درگير با مسائل زندگي يک رويکرد ضروري و در عين حال عادي است و اساس معرفت و شناخت علمي وي را تشکيل مي‌دهد.

ادامه »

دانلود کتاب دقایقی با قرآن

*****

حضرت امام خمینی ^{رحمه الله علیه}

كوشش نمايند كه هر روز بر دقتها و بحث و نظرها و ابتكار و تحقيق­ها افزوده شود؛ و فقه سنتى

كه ارث سلف صالح است و انحراف از آن سست شدن اركان تحقيق و تدقيق است، محفوظ

بماند وتحقيقات بر تحقيقات اضافه گردد.

صحيفه امام، ج‏21، ص393.

*****

800x600 Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA MicrosoftInternetExplorer4 yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> ” UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />

یه بقای آن است و شاخص

رشد و یا عقب ماندگی هر مجموعه آموزشی و تحقیقی، به چگونگی و جایگاه پژوهش آن بر

می­ گردد، از این رو برای تحول و پیشرفت در حوزه، باید به نظام پژوهشی آن عنایت ویژه بشود.

دیدار با  فضلا و نخبگان حوزه علمیه قم، 74/9/14

800x600 Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA MicrosoftInternetExplorer4 yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> ” UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />

pan>مردم‌ را به‌ سوی‌ دين‌ در پی‌ داشته‌ باشد.

بازديد از نمايشگاه‌ مراكز علمی‌،79/7/15

800x600 Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA MicrosoftInternetExplorer4 yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> ” UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />

تعميق درعلم و دانش است.

دیدار برجستگان و نخبگان علمی، 87/7/3

800x600 Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA MicrosoftInternetExplorer4 yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> ” UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />

-small;">ديدار نخبگان جوان، 89/7/14.

800x600 Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA MicrosoftInternetExplorer4 yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> ” UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />

دبیل، 66/4/30

800x600 Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA MicrosoftInternetExplorer4 yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> ” UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ />

است.

دیدار علما و مدرسان حوزه  علمیه قم، 70/11/30

800x600 Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA MicrosoftInternetExplorer4 yles DefLockedState="false” DefUnhideWhenUsed="true” DefSemiHidden="true” DefQFormat="false” DefPriority="99″ LatentStyleCount="267″> ” UnhideWhenUsed="false” QFormat="true” Name="heading 1″ /> – پیشرفت و عزت کشور در گرو تلاش در زمینه علم و پژوهش است

.

دیدار با جمع اساتید حوزه، 9/3/87.

قالَ رسول الله (صلى الله عليه و آله):

الشِّتاءُ ربيعُ المُومن يطولِ فيه ليله فَيستَعين بِه عَلى قيامِه و يقصر فيهِ نَهارِه فيستعين بِه عَلى

صيامِه؛

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:

زمستان بهار مومن است از شبهاى طولانى ‏اش براى شب زنده‏ دارى واز روزهاى كوتاهش

براى روزه دارى بهره مى ‏گيرد.

وسائل الشيعه، ج 7 ص 302، ح 3

قال رسولُ الله (صلَّی اللهُ عَلیه وآلِه و سَلَّم) :

دَخَلْتُ الْجَنَّةَ فَرَأَيْتُ عَلى بابِها: اَلصَّدَقَةُ بِعَشَرَةٍ وَالْقَرْضُ بِثَمانيَةَ عَشَرَ فَقُلْتُ يا جَبْرَئيلُ كَيْفَ صارَتِ

الصَّدَقَةُ بِعَشَرَةٍ وَالْقَرْضُ بِثَمانيَةَ عَشَرَ؟ قالَ: لأَِنَّ الصَّدَقَةَ تَقَعُ عَلى يَدِ الْغَنىِّ وَالْفَقيرِ وَالْقَرْضُ لايَقَعُ

إِلاّ فى يَدِ مَنْ يَحْتاجُ إِلَيْهِ؛

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:

وارد بهشت شدم، ديدم بر در آن نوشته است (ثواب) صدقه ده برابر است و قرض هجده برابر.

گفتم: اى جبرئيل چرا صدقه ده برابر و قرض هجده برابر است؟ گفت: زيرا صدقه به دست

نيازمند و بى‏ نياز مى‏ رسد اما قرض جز به دست كسى كه به آن نياز دارد، نمى ‏رسد.

كنزالعمال، ج 6، ص 210، ح 15373

فال الباقُر  (علیه السلام) :

اِنّ الحُسَينَ صاحِبَ كَربَلا قُتِلَ مَظلوما، مَكروبا عَطشانا، لَهفانا فآلَى اللّه‏ُ عَزَّوَجلّ عَلى نَفسِهِ اَن لا ياتيَهُ لَهفانٌ و لا مَكروبٌ و لا مُذنِبٌ و لا مَغمومٌ و لا عَطشانٌ و لا مَن بِهِ عاهَةٌ ثُمَّ دَعا عِندَهُ و تَقَرَّبَ بِالحُسَينِ بنِ عَلىٍّ علیه السلام اِلَى اللّه‏ِ عَزَّوَجَلَّ إلاّ نَفَّسَ اللّه‏ُ كُربَتَهُ وَ اَعطاهُ مَسأَلَتَهُ و غَفَرَ ذَنبَهُ وَ مَدَّ فى عُمُرِهِ وَ بَسَطَ فى رِزقِهِ فَاعتَبِروا يا اُولـِى الاَبصار؛

امام محمد باقر ( علیه السلام) فرمودند:

حسين، بزرگ مرد كربلا، مظلوم و رنجيده خاطر و لب تشنه و مصيب‏ت زده به شهادت رسيد. پس خداوند، به ذات خود، قسم ياد كرد كه هيچ مصيبت‏ زده و رنجيده خاطر و گنهكار و اندوهناك و تشنه‏ و هيچ بَلا ديده‏ اى به خدا روى نمى‏ آورد و نزد قبر حسين علیه السلام دعا نمى ‏كند و آن حضرت را به درگاه خدا شفيع نمى‏ سازد، مگر اين‏كه خداوند، اندوهش را برطرف و حاجاتش را برآورده مى‏ كند و گناهش را مى‏ بخشد و عمرش را طولانى و روزى ‏اش را گسترده مى ‏سازد. پس اى اهل بينش، درس بگيريد!

بحارالأنوار، ج 101، ص 46

با عنایت به وظیفه خطیر دانشجو در استقلال و هویت جامعه اسلامی به گزیده ای از بیانات رهبر معظم رهبری در خصوص دانشجو و دانشگاه اشاره می کنیم:

شما دانشجويان‏ ستارگان درخشانى هستيد كه آسمان آينده اين كشور را نورباران كرده‏ ايد.

• دانشجوى موفّق كسى است كه خوب درس بخواند؛ خوب تهذيب اخلاق كند و خوب به ورزش بپردازد.

• مظهر شهامت و سرعت عملِ ملت ايران دانشجويانند.

• دانشجو، قشر فاخر و با ارزشى است.

• دانشجويان يكى از قشرهاى زنده و فعّال و با نشاطند. در قضاياى اجتماعى و سياسى هم بايد همين‏طور زنده و فعّال و بانشاط شركت كنند.

• قشر دانشجوى ما، يك قشر ممتاز، برجسته و متديّن مثل بقيه مردم است.

• اگر دشمنان نتوانستند دانشجو را در جهت خودخواسته به راه بيندازند، يقيناً كار و تلاش و تبليغى مى‏ كنند تا شايد بتوانند دانشجو را به انفعال و بى ‏عملى بكشانند.

• اين خيلى ارزش دارد كه جوان و دانشجوى ما احساس كند اين كارى كه الان به آن سرگرم و مشغول است، كارى است كه مى‏تواند آن را پاى خدا حساب كند و براى خدا دنبال بنمايد.

• صفا و معنويت و نورانيّت و پاكى جوانان ما بر خيلى از چيزهايى كه امروز سعى مى ‏شود در محيط جوان و بخصوص در محيط دانشجويان تزريق و تلقين و تحميل شود، فائق خواهد آمد.

• طبيعت جوان، طبيعت دانشجو و نهضت دانشجويى، مقابله با نفوذ بيگانه، نفوذ دشمن، نفوذ قلدرها، زورگوها و ديكتاتورهاى بين‏المللى در داخل مسائل يك كشور است.

• انتظارم از نسل جوان، به‏ ويژه دانشجويان اين است كه صفا و يكرنگى و طهارت اخلاقى داشته باشند و از دوز و كلكهايى كه مربوط به دوره بعد از جوانى و مربوط به ابتلائات زندگى است، خود را دور نگه دارند.

• دانشجوى ايرانى، با هوشمندى‏، با ايمان، با احساس استقلالش، با احساس عزّتى كه امروز در ملت ايران و بخصوص در جوانان و دانشجويان ما هست، اگر سى سال كار كند، اميد هست كه به قدر صد سالِ ديگران پيشرفت كند. من معتقدم بين گروههاى دانشجويى، با هر سليقه اى كه هستند، بايد روابط حسنه برقرار باشد.

• دانشجو بايد صاحب فهم سياسى، قادر بر تحليل سياسى، قادر بر شناخت انگيزه‏ها و جريان‏هاى سياسى، و صاحب شناخت از اوضاع سياسى كشور و جهان - نه فقط كشور - باشد. دانشجو اگر قدرت تحليل سياسى نداشته باشد، فريب مى‏ خورد و فريب خوردن دانشجو، درد بزرگى است كه تحمّلش خيلى سخت است.

• اگر دانشجويان بخواهند قدرت تحليل پيدا كنند، بايد فعّاليت سياسى بكنند؛ بايد سياست را بخوانند، بنويسند، بگويند، مذاكره و مباحثه كنند. تا اين كار نشود، دانشجويان توانايى پيدا نمى‏ كنند.

• اگر نسل جوان دانشجو بخواهد يك حركت مؤمنانه انقلابى انجام دهد، معنايش بسيج شدن اين قشر در راه خداست.تشكّلهاى دينى به جوان دانشجو، هويّت دينى و اصيل مى‏ بخشد.

• دانشگاه هم نوعى مسجد است و دانشجو بودن يك ارزش است.

• خصوصيت دانشجو، تعمّق و تدقيق است. و دانشگاه اسلامى را دانشگاهى است كه در آن، علم يك ارزش حقيقى است. آدم علم را براى گرده نانى كه از آن طريق مى ‏شود به دست آورد، تحصيل نمى‏ كند.

• به‌ هرحال نسل جوان دانشجو اگر به علم بپردازد و دانشجو باشد، اين تعيين‌كننده‌ى شناسنامه‌ى ملت ما در بيست، سى سال ديگر است. علت احترام من به قشر دانشجو - كه شما هم جزو آنها هستيد - در درجه‌ ى اول اين است ،شما [دانشجويان‏] بايد علم را دوست بداريد، ارزش بدانيد، آن را براى خدا و با نيّت خالص دنبال كنيد.

• عزيزان من! به اين كه با نام اسلام در محيط جوانِ دانشجويى تلاش مى‏ كنيد، افتخار كنيد.

• چون دانشجوها نسل فرزانه و آگاه و برگزيده كشورند، بايستى بيشتر از ديگران احساس مسؤوليت كنند.

• طبقه و قشر دانشجو بايستى اسير جلوه‏هاى دنيا نشود.

• بايد در داخل دانشگاهها روح علم و روح تحقيق در دانشجو واقعاً رسوخ پيدا كند.

• امروز كشور و جامعه ما، بخصوص جامعه‏ى جوان و بالاخص جامعه‏ى دانشجويى ما به خودسازى و درون‏سازى احتياج دارد. د

• طبيعت دانشگاه، يك طبيعت جوان است و محيطى كه در آن جوان هست، از خصوصياتش اين است كه هميشه احتياج به كمك فكرى دارد.

• مهمترين فريضه دانشگاهها اين است كه در درون خودشان مسأله علم و تحقيق را دو دستى بچسبند.

• دانشگاهى كه در آن جنجال و شعار و هياهو باشد، ديگر چندان به علم نخواهد پرداخت.

• دانشگاههاى كشور، همه حقّ عظيمى بر انقلاب و نظام و پيشرفت جريان علم و فرهنگ در كشور دارند. امروز نسل روشنفكر دانشگاهى، يك مسؤوليت ويژه دارد.

• هر وقت در دانشگاه‏ها دانشجو به دلبستگى ‏هاى ديگرى پرداخته، علم در آن‏جا ضعيف شده است.

• هر وقت دانشگاه‏ها به طرف بى‏ بند و بارى رفتند علم در آن‏جا ضعيف شده.

• محيط دانشجويى، محيط جوان و محيط پاك و بى‏ آلايشى است.

• محيط دانشجويى محيط صفا، محيط صداقت، محيط صميميت، محيط پاسخگويى به احساسات درست است.

• اگر مى‏ خواهيد دانشگاه به علم و تحقيق و انسانيت و خدمت و همه چيز برسد، راهش اين است كه فضا را دينى كنيد.

• من اصل وجود نشريات دانشجويى و افزايش آن را تا هر مقدارى كه ممكن و مناسب باشد، تأييد مى‏ كنم؛ خيلى خوب است. اما نشريات شما بايد هدايت‏ كننده باشند. ببينيد از لحاظ هدايت - هدايت فكرى و دينى و احياناً هدايت سياسى جوانان - كجاها كمبود هست، در رفع آن كمبود بكوشيد. اين بارى است بر دوش شما به عنوان مطبوعات دانشجويى.

ادامه »

داستان معروف امام سجاد ^{علیه السلام} هنگام زیارت بیت الله الحرام دلیل واضحی بر جایگاه والای معنوی و اجتماعی آن حضرت در عصر خود می باشد . خلاصه آن ماجرا چنین است:

در زمان خلافت عبدالملک بن مروان سالی پسرش هشام بن عبدالملک ⁽¹⁾ به زیارت خانه خدا رفت . اما در اثر ازدحام جمعیت نتوانست «حجرالاسود» را زیارت کند و کوشش اطرافیانش نیز در این زمینه نتیجه ای نداشت . ناگزیر برای او در کنار کعبه تختی نصب کردند و وی در آنجا نشسته و به تماشای حجاج و طواف کنندگان پرداخت . اطرافیان شامی او نیز در کنارش گرد آمده و به اجتماع پرشکوه حج نظاره می کردند . در همین حال، ناگهان حضرت سجاد ^{علیه السلام} پدیدار شد; آن حضرت که در میان جمعیت با سیمایی زیبا و وجودی نورانی همچون ستاره ای می درخشید، گرد خانه خدا طواف کرد و هنگامی که به حجرالاسود نزدیک شد، مردم با کمال احترام و تواضع راه را بر امام بازکردند و حضرت به راحتی حجرالاسود را زیارت نمود .

این منظره که هشام و اطرافیانش را به حیرت واداشته بود، موجب شد تا یکی از شامیان از هشام بپرسد: که این شخص با عظمت کیست که مردم این چنین احترامش می کنند؟اما هشام به جهت اینکه شامیان آن حضرت را نشناسند، پاسخ داد: من هم نمی شناسم! «فرزدق» شاعر که در آنجا حاضر بود، بلند شده و با جرئت تمام گفت:

ادامه »

بررسی نقش امام سجاد ^{علیه السلام} در رهبری شیعه پس از واقعه کربلا،

نویسنده: محسن رنجبر، چاپ اول، قم، دفتر نشر معارف، 1381ش، 189صفحه، رقعی، فارسی .

دوران بیش از سی سال امامت امام سجاد ^{علیه السلام} که با سلطنت و حکومت شش تن از حاکمان اموی (61 - 94ق). مقارن بود، یکی از پرتلاطم ترین و پر اختناق ترین دوران های حکومت امویان تلقی شده است . حاکمان، آشکارا و بدون پرده پوشی به مقدسات، دهن کجی می کنند و کارگزاران آنان زشت ترین رفتارها را با مردم و به ویژه شیعیان دارند . دوره ای که به باور بسیاری از محققان، به دوره نومیدی از پیروزی حرکت های مسلحانه، نام گرفته است . اما اگر در مقطعی از زمان، حرکت مسلحانه محکوم به کست بود و رهبری سیاسی مردم امکان پذیر نبود، آیا رهبری فکری و تهذیب روحی بندگان خدا نیز تعطیل می شود؟ پرداختن به این موضوع و بازنمایی نقش امام سجاد علیه السلام در مسائل مختلف سیاسی - اجتماعی - فکری - فرهنگی - فقهی - کلامی و تربیتی می تواند در زدودن پرده ابهام از زندگانی آن حضرت مؤثر باشد .

نویسنده ضمن گلایه که: گروهی از مورخان و نویسندگان از جمله ابن سعد صاحب «طبقات الکبری » و روزبهان خنجی صاحب «وسیلة الخادم الی المخدوم » بر این باورند که امام پس از واقعه کربلا، از امور اجتماعی و سیاسی کناره گرفته و به مسائل عبادی و شخصی خود روی آورد و نه تنها نسبت به خلفای بنی امیه هیچ گونه اعتراض و موضع گیری منفی از خود نشان نداد بلکه از مطیع ترین افراد اهل بیت علیهم السلام نزد دستگاه حاکم بودند! هدف از این پژوهش را پاسخ به این پرسش اصلی دانسته است که: امام سجاد علیه السلام پس از واقعه کربلا، به چه روش هایی شیعه را هدایت و رهبری کردند تا آنان را از انزوا و انقراض نجات دهند؟

وی در فصل نخست این کتاب، به ویژگی های فردی و خصوصیات شخصی امام پرداخته است و در فصل دوم، اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر امام را بررسی نموده است و نقش اعتقادی، علمی و فرهنگی امام شامل گفتارهایی چون: تبیین فرهنگ و اندیشه اصیل اسلامی، تبیین و تثبیت امامت، احیای فقه شیعه و دفاع فرهنگی را در فصل سوم مورد بررسی قرار داده است . وی فصل چهارم را به نقش سیاسی - اجتماعی امام سجاد ^{علیه السلام} اختصاص داده است که شامل این گفتارهاست: تداوم نهضت حسینی، امام سجاد; قیام ها و شورش ها و امام سجاد و امویان . در آخرین فصل که پنجمین فصل است، نقش تربیتی و اخلاقی امام سجاد علیه السلام مورد کنکاش قرار گرفته است .

نوشتار حاضر، خلاصه ای از رساله کارشناسی ارشد نویسنده است که با همین عنوان قبلا از سوی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی و با مقدمه مهدی پیشوایی در سال 1380ش . در 248 صفحه و با قطع وزیری به چاپ رسیده است و تلخیص آن به سفارش معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، توسط نویسنده آماده گردید .

*****

صحیفه سجادیه موضوعی

تنظیم کننده: محسن غرویان، چاپ اول، قم، دفتر نشر معارف، 1382ش، 927 صفحه، وزیری، فارسی وعربی .

یکی از آثاری که از امام سجاد ^{علیه السلام} در دست داریم، مجموعه ای است از دعاهای آن حضرت که به نام صحیفه سجادیه معروف گردیده است، صحیفه سجادیه که «زبور آل محمد» ، «انجیل اهل بیت ^{علیهم السلام} » و «اخت القرآن » لقب گرفته، شامل پنجاه و چهار دعاست . تاکنون بیش از شصت شرح بر آن نوشته اند و چند بار به زبان فارسی ترجمه شده است . علمای شیعه بر صحیفه ای که اکنون متداول است، استدراک ها کرده و صحیفه های دوم و سوم تا هشتم را گرد آورده اند . همچنین تاکنون معجم های لفظی و موضوعی برای دست یابی راحت تر به الفاظ و محتوای صحیفه نوشته شده است که هریک در جای خود، هم قابل تحسین است و برخی قابل نقد و خدشه .

تنظیم کننده این اثر در مقدمه می گوید: در استخراج موضوعات، عنایت بر این بوده که اکثر مطالب مورد نیاز اقشار مختلف از لابلای اقیانوس وسیع و گسترده معارف صحیفه سجادیه انتخاب و گزینش شوند تا این صحیفه موضوعی برای تمام سطوح و قشرها مفید باشد .

در این اثر، تمام پنجاه و چهار دعای صحیفه در نوزده باب اصلی و صد و نود و چهار عنوان فرعی، تنظیم موضوعی شده است که عناوین بابهای آن به قرار زیر است:

1 . توحید; 2 . نبوت; 3 . امامت; 4 . معاد; 5 . اسلام و احکام; 6 . فرشتگان; 7 . اخلاق; 8 . طاعت و بندگی; 9 . ذکر و دعا; 10 . سیاست; 11 . اقتصاد; 12 . انسان شناسی; 13 . عالم هستی و وجود; 14 . اجتماع و آداب معاشرت; 15 . علم و دانش; 16 . ایام و اوقات; 17 . تاریخ; 18 . صحت و تندرستی; 19 . جهاد و مسائل نظامی .

روشن است که تدوین کنندگان به حداقل موضوع یابی از هر فراز دعا; یعنی یک موضوع بسنده کرده اند .

چنین مجموعه ای نباید به عنوان صحیفه کامله، که به طور معمول قرائت می شود، به حساب آید و شاید مناسب این بود که سبک چنین دعاها پی درپی نمی بود و هر فرازی جدا از فراز دیگر می آمد!

قال عَلیِّ بن الحُسین عَليه السَّلام : اءرْبَعٌ مَنْ كُنَّ فيهِ كَمُلَ إسْلامُهُ، وَمَحَصَتْ ذُنُوبُهُ، وَلَقِيَ رَبَّهُ وَهُوَ عَنْهُ راضٍ: وِقاءٌ لِلّهِ بِما يَجْعَلُ عَلى نَفْسِهِ لِلنّاس ، وَصِدْقُ لِسانِه مَعَ النّاسِ، وَالاْ سْتحْياء مِنْ كُلِّ قَبِیح عِنْدَ اللّهِ وَعِنْدَ النّاسِ، وَحَسْنِ خُلْقِهِ مَعَ اهْلِهِ.

امام سجاد ^{(علیه السلام)} فرمود: هركس داراى چهار خصلت باشد، ايمانش كامل و گناهانش بخشوده خواهد بود، و در حالتى خداوند را ملاقات

مى كند كه از او راضى وخوشنوداست :

1 - خصلت خودنگهدارى و تقواى الهى به طورى كه بتواند بدون توقّع و چشم داشتى ، نسبت به مردم خدمت نمايد.

2 - راست گوئى و صداقت نسبت به مردم در تمام موارد زندگى .

3 - حيا و پاكدامنى نسبت به تمام زشتى هاى شرعى و عرفى .

4 - خوش اخلاقى و خوش برخوردى با اهل و عيال خود.

مشكاة الانوار: ص 172، بحارالا نوار: ج 66، ص 385،

شام غریبان ترسیم آن لحظاتی است که شمع وجود سید الشهدا در راه هدایت خلق آب گشته بود و جسم عریان و آغشته به خونش بر خاک کربلا  افتاده بود . و نگاه به شمع شام غریبان تجسم این بیت است که:

زینب ای شمع تمام افروخته / یادگار خیمه های سوخته

و  یادآور آن لحظاتی است که زینب عقیله ی بنی هاشم دختر امیر المؤمنین در تاریکی شب گل های حرم پیامبر و اطفال حسین را جستجو می کرد، نور شمع ها نشانه ی ابراز ارادت و هم دردی با زینب است، دختر علی می خواهی با شمع هایمان پیش پایت را روشن کنیم تا شاید آسان تر در کنار خارهای مغیلان طفلان حسین را که از شدت ترس و گرسنگی بیهوش گشته اند بیابی؟ شام غریبان، هیاهو ندارد، حتی کمتر نوحه می خوانند و به سینه می زنند، بیشتر زمزمه است و بر سر زدن، آن هم آرام، آن گونه که اطفال خسته حسین در زیر خیمه نیم سوخته شاید لحظاتی آرام بگیرند و در پرتو سکوت شب فارغ از دردهای تازیانه و سیلی لحظاتی را بیاسایند. شام غریبان، دشمن خواست که همه چیز را محو کند، حتی جنایات خویش را، خواست که کربلا در کربلا بماند و نخواست که حتی خیمه های بی صاحب نیز برپا باشد و خواست که پرتو نور قیام حسین را در تند باد حوادث خاموش کند، غافل از آنکه:

کربلا در کربلا می ماند اگر زینب نبود/ خیمه ها بی پاسبان می ماند اگر زینب نبود

و شمع های در دست عزاداران حاکی از خیال خام و شکست دشمن است که:

دشمنت کشت ولی نور تو خاموش نگشت / آری آن جلوه که فانی نشود نور خداست

و دشمن نمی دانست که قیام حسین(ع) هزاران پرتو نور خواهد شد و در قلب های میلیون ها انسان عاشق جای خواهد گرفت، آن هم پس از 1400 سال و این شمع ها که می بینی نشانه و علامت همان نور محبتی است که خدا در دل های آزاده تابانده است و حکایت شمع، همچنان باقی است…

امسال شمع ها را که به دست می گیری می توانی، با نگاهی جدید و با درکی شاید متفاوت از سال های قبل، زندگی خویش را از پرتو همین شمع های در دست رونق بخشی، موفق باشی.

زینب اگر نبود جهان را بها نبود

نامی ز انقلاب شه کربلا  نبود

زینب اگر نبود به دیوان معرفت

گلواژه ی محبت و مهر و وفا نبود

زینب اگر نبود دل عشق می گرفت

یاری برای قافله ی نینوا نبود

زینب اگر نبود که می داشت پاس دین

جز او چنین به همت بی منتها نبود

زینب اگر نبود شهیدان عشق را

یاری چنین به عرصه ی ملک خدا نبود

زینب اگر نبود هنگامه ی وداع

بوسنده نای خامس آل عبا نبود

زینب اگر نبود به گودال قتلگاه

آن کشته را پیام رسانی به ما نبود

زینب اگر نبود حضرت زین العباد

پشت و پناه و یار به جز کبریا نبود

زینب اگر نبود که می گفت با زیاد

ما را زحق هماره به غیر از عطا نبود

زینب اگر نبود در آن عصر پر فریب

افشاگر خباثت قوم دغا نبود

زینب اگر نبود که با کوفیان دون

می گفت کاین چنین ره و رسم وفا نبود

زینب اگر نبود شهر سیاه شام

خورشید را هر آینه نور و ضیا نبود

زینب اگر نبود در آن شهر پر ز غم

کس را توان دفن گل مصطفی نبود

نیکنام

*****

سر قافله ی شام بلایى زینب / تو شیر زن کرب و بلایى زینب

در عصر به خون نشسته ی عاشورا / سرچشمه اى از صبر خدایى زینب

*****

در شام غریبان چه گذشت؟

وقتی نام عاشورا به گوش می‌رسد، آتش سوزناكی از غم، دل را در بر می‌گیرد و اشك، امان را می‌برد. وقایع دردناك عاشورا تا بعد از ظهر كه هنگامه شهادت امام حسین ^{علیه السلام} بود یكسری جنایات را به خود دید و از شهادت امام حسین ^{علیه السلام} به بعد سرزمین كربلا شاهد فجایع و جنایاتی خاص در مورد اهل بیت پیامبر بود.

سال 61 ه.ق عصر روز دهم محرم لشكر یزید بعد از این كه امام حسین ^{علیه‌السلام} را به شهادت رساند به دستور فرماندهان خود دست به غارت و آتش زدن خیمه‌ها و آزار و اذیت خاندان نبوت زدند.

آن نامردان به سوی خیمه‌های حرم امام حسین ع^{لیه‌السلام} روی آوردند و اثاث و لباسها و شتران را به یغما بردند و گاه بانویی از آن اهل‌بیت پاك با آن بی‌شرمان بر سر جامه‌ای در كشمكش بود و عاقبت آن لعنت شدگان الهی جامه را از او می‌ربودند.(1)

دختران رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و حریم او از خیمه‌ها بیرون آمده و می‌گریستند و در فراق حامیان و عزیزان خود شیون و زاری می‌نمودند.
بعد از این

ادامه »