جایگاه والدین از دیدگاه اسلام و اثرات آن
پژوهشگر: الهام بانی برمی
استاد راهنما: خانم مریم فراتی
استاد داور: دکتر عظیم حمزئیان
تاریخ داور: مهر 90
چکیده:
این مقاله با عنوان جایگاه والدین از دیدگاه اسلام و اثرات آن با هدف شناخت جایگاه والدین و شناسایی اثرات آن جایگاه صورت پذیرفته است. شیوه ی پژوهش توصیفی و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای می باشد. در دین مقدس اسلام، والدین از جایگاه عظیمی برخوردار می باشند و برای جایگاه عظیم آنان همین بس که در قرآن کریم در موارد بسیاری احسان و شکرگذاری والدین بلافاصله بعد از توحید و نفی شرک از ذات ذوالجلال الهی قرار داده است با توجه به این جایگاه، فرزندان وظایف سنگینی را در قبال والدین خود دارند که در صورت عدم انجام وظایف عواقب خطرناکی را دچار خواهد شد و در مقابل اگر به انجام وظایف به نحو عالی بپردازند اثرات نیکی را هم در زندگی دنیا و هم در آخرت خواهند دید. والدین نیز در قبال فرزندان خود مسئولند و در صورت عدم انجام وظایفشان خطرات زیادی دامنگیر آن ها و در نهایت جامعه خواهد شد.
واژگان کلیدی: جایگاه والدین
جایگاه عبادی- سیاسی نماز جمعه
پژوهشگر: فاطمه دهقان طزره
استاد راهنما: آقای شمسی پور
استاد داور: دکتر عظیم حمزئیان
تاریخ دفاع: مهر 88
چکیده:
نماز جمعه به معنی تجمع مسلمین برای اقامه نماز جمعه در هفتمین روز هفته یعنی جمعه می باشد.
در راستای این تحقیق به دنبال بررسی جایگاه عبادی – سیاسی نماز جمعه می باشیم.
در ابتدا نماز جمعه از دیدگاه آیات قرآن کریم از جمله سوره مبارکۀ جمعه که مسلمین را به بیانی انگیزنده وادار می کند به اینکه نسبت به نماز جمعه اهتمام بورزند و آنچه در به پا داشتنش لازم است فراهم سازند، به دنبال آن روایات پیامبر اکرم rو امامان معصوم uکه برای بر پاداشتن نماز جمعه و شرکت در آن بسیار سفارش شده است بررسی شد. سپس سعی شد به جایگاه سیاسی نماز جمعه در جامعه که موجب تقویت روحیه ی اخوت و برادری، رشد فکری – سیاسی مسلمانان، تقویت روحیه ی جمعی، تربیت و تزکیه مردم، ایجاد و تحکیم وحدت می گردد و همچنین به جایگاه سیاسی نماز جمعه در کلام ولایت، حضرت امام خمینی ( رحمۀ الله ) و مقام معظم رهبری که نماز جمعه را عنصر حفظ کننده نظام، بخشی از دستگاه رهبری و سنگر مقابله با تهاجم فرهنگی و…. دانسته اند بپردازیم.
و در آخر به بررسی جایگاه عبادی نماز جمعه، آداب و احکام نماز جمعه، شرایط اخلاقی و عملی برگزاری نماز جمعه و نماز جمعه در عصر غیبت، اثرات فردی آن و اثرات ترک آن بپردازیم.
در این تحقیق که به روش کتابخانه ای می باشد به منابع مختلف فقهی، اعتقادی و… مراجعه شد و از کلام وحی و سخنان گهر بار امامان استفاده شده است.
کلید واژه ها: جمعه – عبادت - سیاست – نماز – نماز جمعه.
عرفان در اندیشه اسلامی
پژوهشگر: زینب گودرزی
استاد راهنما: خانم فؤادیان
استاد داور: دکتر عظیم حمزئیان
تاریخ دفاع: آبان 88
چکیده :
مقصود اصلی اهل سلوک لقاء الله است که در مراحل بعد از فنای ذات تحقق می یابد ، اما عارف مسالک در هر قدمی از سلوک هم به نتیجه ی مناسب آن قدم دست می یابد . در عالم عرفان بهشت نقد است و سالک نتیجه ی عملش را به قول معروف: پیش از خشک شدن عرقش دریافت می کند . همین دریافت نتیجه و مشاهده ی آثار اعمال،ذوق و شوق بندگی و عمل را در سالک شدت میبخشد و او را روز به روز ، به عبادت و بندگی تر غیب می کند تا جایی که عبادتها تنها دلخوشی او به شمار می رود .چنان که پیامبر اسلام آرامش و دلخوشی خود را در نماز می دید و می فرمود:« قره عینی فی الصلاه » و این شوق او را در جایی می برد که قدم هایش در اثر قیام شبانه ، ورم می کرد و علی هنگامی که به نماز می ایستاد ، همه چیز ، حتی وجود خود را از یاد می برد .
اینها همه ی محصول آن اشارات و بشارات اند که از سوی معشوق به آنان می رسید . 4 هدف عرفان ( عملی ) و سلوک و مجاهده ، این است که کمالات بالقوه ی انسان به فعلیت برسد . انسان در فعلیت بخشیدن به امکانات وجودی خود ، به تدریج چنان گسترش می یابد که همه کائنات در مقایسه با گنجایش درونش به منزله ی انگشتری می باشد در یک بیابان فراخ
تصوف و عرفان : دو واژه ی مترادفند اما در معنی و اصطلاح تفاوتهایی دارند زیرا تصوف روش و طریقه ی زاهدانه است بر اساس مبانی شرع و تزکیه ی نفس و اعراض از دنیا ، برای وصول به حق و سیر به طرف کمال . اما عرفان با یک مکتب فکری و فلسفی متعالی و ژرف برای شناختن حق و شناخت حقایق امور و مشکلات و رموز علوم است . آن هم البته نه به طریق فلاسفه و حکماء بلکه از راه اشراق و کشف و شهود
کلید واژه: عرفان لغوی: شناختن و باز شناختن
عرفان اسلامی عرفان مثبت: مکتب فکری و فلسفی متعالی و ژرف برای شناختن حق تعالی و شناخت حقایق امور و مشکلات رموز علوم است نه از طریق فلاسفه وحکماو از طریق اشراق و کشف و شهود.
عارف: آنکه باطن خود را از توجه به غیر باز داشته است و متوجه جهان قدس جبروت کرده است به قصد تابش پایدار نور «حق»
تصوف:در لغت به معنای صوف : پوشیدن است. در اصطلاح اهل عرفان پاکیزه کردن دل از محبت ما به سوی الله و آراستن ظاهر و دور بودن از منهیات و مواظبت نمودن به فرموده پیا مبر اکرم صلی الله علیه و آله می باشد . قابل ذکر است که حضرت می فرمایند: قیامت برای امت من پدیدار نمی شود تا اینکه از میان امت من قومی به پا خیزند که نام آنان صوفی است ؛ آنان از من نیستند برای ذکر حلقه می زنند و صداها بلند می کنند؛ گمان می برند که بر دوش من سیر می کنند ؛ بلکه آنان از کفار گمراه تر و اهل آتش هستند ؛ برای آنان بانگ الاغ است
تبیین حجیت قاعده ما یضمن و کاربرد آن در فقه و حقوق
پژوهشگر: فاطمه حلاجی
استاد راهنما: خانم فراتی
استاد داور: دکتر عظیم حمزئیان
تاریخ دفاع: مهر 89
چكيده
نوشتار حاضر با عنوان تبيين حجّيت و كاربردقاعده ي ما يضمن داراي پيشينه اي قوي در تاريخ قواعد فقهيه مي باشد و انديشمندان و دانش پژوهان بسياري از زمان هاي دور تا كنون به آن پرداختهاند . اين پژوهش با اين فرض شكل گرفته است كه قاعده ي مزبور در راه استنباط مسائل مختلف حجت بوده و داراي كاربرد فقهي وحقوقي مي باشد و براي اثبات اين فرضيه مفهوم قاعده ي ما يضمن را اين گونه بيان مي كند : اين قاعده به اين معنا مي باشد كه هر چيزي كه صحيح آن ضمان آور باشد فاسدش نيز ضمان آور است و به مقتضاي ماي موصوله در عبارت قاعده ي مايضمن، اين قاعده شامل عقود و ايقاعات با هم مي شود و ادله اي را كه براي حجيت قاعده ما يضمن بيان مي دارد عبارتند از: بناي عقلا، اجماع فقها، قاعده ي يد، قاعده ي اقدام و…. در برخي از موارد نيز نظرات مخالف و انتقادات وارده بر دليل را نیز مورد بررسي قرار داده است و در ادامه با ذكر مواردي از تطبيقات قاعده در فقه وقانون مدني مورد استفاده بودن قاعده ي ما يضمن را در فقه و حقوق اثبات كرده است و براي اثبات فرضيه ي خود از منابع و كتب فقهي وحقوقي بهره برده است ودر نهايت موفق به اثبات فرضيه ي خود شده است . در نتيجه حجت بودن قاعده ي ما يضمن و موارد كاربرد آن در معاملات ،عبادات واحكام اثبات مي شود .
كليد واژه : حجيت، قاعده ي فقهي
بررسی «غرر » در معامله در فقه و حقوق ایران
پژوهشگر: مریم عبیری
استاد راهنما: خانم ترابی
استاد داور:دکتر عظیم حمزئیان
تاریخ دفاع: مهر 89
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی غرر در معامله در فقه و حقوق اسلام انجام گرفته است ؛ غرر اصطلاحی در فقه و حقوق که در عقود و به طور خاص در بیع کاربرد دارد . غرر در معامله که در این نوشتار به آن پرداخته شده است به معنی عقد یا معامله ای است که به جهتی از جهات ، نتیجه و پایان آن برای طرفین (بایع و مشتری) یا یکی از آن دو مجهول باشد و در نتیجه احتمال ضرر و زیان وجود داشته باشد و سبب ایجاد اختلاف و کشمکش بین آنها خواهد شد . در حقوق اسلامى به دليل فقدان پاره اى از شرايط اساسى، برخى از معاملات و قراردادها اعتبار و نفوذ ندارند؛ از جمله اين معاملات مى توان به معاملات غررى اشاره نمود . هدف نیز شناختن و آگاه شدن به این معاملات است که حاصل آن ، با استفاده از منابع کتابخانه ای و به صورت توصیفی و تحلیلی می باشد.در این نوشتار به تعریف قاعده ، تعریف غرر و بررسی آن با سایر اصطلاحات مشابه همچـون غرور ، جهل و تدلیس است که در برخی از کتب فقهی و نوشته های حقوقی اشتباهاً به جای یکدیگر به کار برده می شوند و همچنین بررسی غرر در عرف و قانون و اشاره ای به منابع و مبانی این قاعده شده است و درنهایت به معیار تشخیص غرر در معامله در شرع و عرف و نیز غرر در مورد معامله که شامل غرر در مبیع و در ثمن می باشد و شرط غرری مورد بررسی قرار گرفته است . از جمله مشکلات این تحقیق که در جمع آوری این مطالب با آن رو به رو بودیم،وجود منابع خارجی و بدون ترجمه دسترسی نداشتن به منابع قدیمی و ازجمله موانع نیز نبودن امکانات کافی برای جمع آوری اطلاعات و نبود وقت کافی برای جستجو بوده است.
واژگان کلیدی : غرر ، معامله ، فقه ، حقوق ، عرف .
نخستین زن مسلمان
پژوهشگر: مطهره عمویی استاد راهنما: خانم رزم آرا
استاد داور: دکتر عظیم حمزئیان تاریخ دفاع: مهر 89
چکیده
در این مقاله به بررسی ابعاد شخصیتی حضرت خدیجه (علیها السلام) پرداخته ایم و در پی تحقق این هدف به مباحثی از قبیل : شخصیت شناسی حضرت خدیجه (علیها السلام) ، فضایل و مقامات حضرت خدیجه (علیها السلام)
بررسی فقهی و حقوقی حضانت
پژوهشگر: ملیحه علی آبادی استاد راهنما: دکتر علی پریمی
استاد داور: دکتر عظیم حمزئیان تاریخ دفاع: شهریور 90
چکیده
موضوع حضانت يكي از مباحث پيچيدهي حقوق خانواده ميباشد كه با وجود مطالعات گسترده پيرامون آن از سوي حقوقدانان و فقهاء، هنوز مسائلي در آن ناشناخته باقي مانده است.
حضانت اقتداري است كه قانون به منظور نگهداري و تربيت اطفال به پدر و مادر اعطا كرده است.
تبیین حجیت و کاربرد قاعده« لاضرر» در فقه و حقوق
پژوهشگر: سبده کلثوم جعفری استاد راهنما: خانم فراتی
استاد داور: دکتر عظیم حمزئیان تاریخ دفاع: مهر 89
چکیده
مقاله حاضر با عنوان«تبیین حجیّت و کاربرد قاعده«لاضرر» در فقه و حقوق» با این فرض شکل گرفته است که قاعده ی مزبور در راه استنباط مسائل مختلف حجّت بوده و دارای کاربرد فقهی و حقوقی می باشد و به مقتضای «لا»ی موجود در عبارت (به سبب اختلاف فقهاء در معنای «لا») اقوالی مطرح می گردد
همسران پیامبر و علل تعدد ازدواج پیامبر
پژوهشگر: فاطمه غریب نژاد استاد راهنما: خانم مهرابی
استاد داور: دکتر عظیم حمزئیان تاریخ دفاع: آذر 89
چکیده
در شریعت مقدس ازدواج نخستین سنگ بنای تشکیل خانواده و بالطبع جامعه و اجتماع است و میزان اندیشه و تدبر در آن در پیشرفت یا انحطاط و سقوط یا صعود جامعه تاثیر دارد . از این رو اسلام به عنوان یک مکتب آسمانی آن را نه تنها کاری محبوب و مقدس بلکه جوانان را موکداً به آن توصیه می کند ازدواج از نظر اسلام امری مستحب و مورد تاکید می باشد . ازدواج در راستای تحکیم خانواده و جامعه سالم می باشد و انسان برای رسیدن به کمال و دست یافتن به جامعه ای رشد یافته نیازمند به وضع ورعایت قوانین متفاوت از جمله تعدد زوجات می باشد .
تعدد زوجات ریشه ای کهن در میان جوامع بشری و ادیان پیش از اسلام دارد و از ابتکارات اسلام نمی باشد .ابتکار اسلام در این باره ، این است که آن را محدود ساخت و شرایط سنگینی از جهت اقتصادی ، اخلاقی و…. بر آن حاکم کرد و بدون تحقق شرایط آن چند زنی را غیر مجاز اعلام نمود .پیامبر ازدواج های مختلفی را با هدف های گوناگونی داشته است که در موضوع این مقاله به معرفی همسران پیامبر و علل تعدد پیامبر می باشد و هدف از انتخاب این موضوع این بوده است که تعدد زوجات پیامبربر مبنای تمایلات نفسانی و شهوانی نبوده بلکه بنابر مصلحت ها و مقتضیات زمان بوده است نه آنچه که مخالفان اسلام و معاندان آن بدان پرداخته اند که ازدواج پیامبر را بر مبنای ارضای غریزه جنسی و نفسانی دانسته اند .
نگارنده در این مقاله در گرد آوری این مطالب از روش کتابخانه ای بهره جسته وعلاوه بر آن از منابع دیگری همچون پایان نامه ها ، مقالات و از سایت های اینترنتی و غیره نیزاستفاده شده است .
کلید واژه ها :ازدواج ، تعدد زوجات ، پیامبر ،همسران
فرزند خواندگی در ایران
پژوهشگر: سمیه مقدسی( کسب رتبه سوم در جشنواره علامه حلی در سال 89) استاد راهنما: خانم رزم آرا
استاد داور: دکتر عظیم حمزئیان تاریخ دفاع: ابان89
چکیده
فرزندخواندگی یا فرزندپذیری، عملی حقوقی است که به موجب آن رابطه خاصی بین فرزندخوانده، پدرخوانده و مادرخوانده پدید میآید. هدف از این نوشتار، معرفی و شناخت سنت حسنه فرزندخواندگی و آثار فقهی و حقوقی آن میباشد. پیش از ظهور اسلام، در دوره ساسانیان فرزندخواندگی تحت تاثیر آموزههای زرتشت مورد پذیرش و مرسوم بوده است.در ادامه مطلب… با پذیرش اسلام و رسمیت یافتن آن در ایران، مقررات نهاد فرزندخواندگی که پیش از آن در بین ایرانیان مرسوم بود، منسوخ گردید اما پذیرش فرزند دیگری به عنوان فرزندخوانده کماکان مرسوم بود. فرزندخواندگی دارای اهداف بسیاری از جمله استحکام خانوادگی زوجین و کاستن ناهنجاریهای روانی آنان و رفع مشکلات روحی کودکان بدون سرپرست و … میباشد، حکم سرپرستی با وجود شرایط خاصی برای زوجین و کودک توسط دادگاه صالح