اهل کتاب در قرآن
مصادیق مختلف اهل کتاب
از دیر باز درباره تعیین مصادیق اهل کتاب میان دانشمندان مسلمان اختلاف بوده است. با استدلال به کاربرد تعبیر هایی روشن دربارۀ نزول کتب آسمانی بر پیامبران یهود و نصاری و نیز آیه 156 انعام تنها پیروان این دو دین را اهل کتاب بر شمرده اند؛ اما گروهی دیگر که مجوسیان و صابئان را نیز اهل کتاب می دانند و با عنوان (من له شبهة کتاب) ازآن یاد کرده¬اند.
بنابراین اهل کتاب از دیدگاه فقیهان چهار گروه یهودیان ، مسیحان ، مجوسیان و صابئان را در بر می گیرد که به اجمال معرفی می شوند:
الف) یهود
حضرت موسی علیه السلام از پیامبران بزرگ الهی است که یهودیان خود را پیرو او می دانند. محققانِ ظهور آن حضرت 1400 سال قبل از میلاد گزارش داده اند ، اساسی ترین رکن این دین توحید بوده است، چنان که هنوز هم شعار روزانه آنان که آن را به میت نیز تلقین می کنند ، این آیه از تورات است :
بشنو ای¬اسرائیل یَهوه خدای ما خدای واحد است، پس خدای خود را به تمامی جان و قوت دوست بدار . یهودیان معتقدند که تنها پیامبر صاحب شریعت که از طرف خدا مبعوث شد، حضرت موسی علیه السلام است و پیامبرانی که پیش از وی آمده اند ، فقط تذکرها و نصایح اخلاقی و برخی اصول عقلانی را توضیح داده اند و پس از آن حضرت نیز، پیامبر صاحب شریعتی نیامده است .
ب) مسیحیان
مسیحیت با دوهزار سال سابقه، امروز بزرگترین دین جهان از نظر جمعیت محسوب می شود. مسیحیان به دلیل برخورداری از پیامبر بزرگ مانند حضرت عیسی علیه السلام و کتاب آسمانی انجیل از مصادیق مسلم اهل کتاب هستند. گرچه آن حضرت، افراد پاکی هم چون اکثر حواریون دوازده گانه را در دامن خویش پرورش داده اما دیری نپایید که پس از صعودش به آسمان- به ویژه پس از عصر حواریون - جهالت ها ، برداشت های غلط ، افسانه ها و خرافات بین پیروان ایشان رایج و دین مسیحیت تحریف شد. برخی از مبلغان مسیحیت، جاهلانه و برخی مغرضانه افسانه های دروغین و در مواردی عقاید کفرآمیز را به مردم آموزش دادند.
منبع:تحقیق پایانی «تبیین تئوریک روابط اجتماعی مسلمانان با اهل کتاب» محقق:زهرا خورزانی