اوضاع فرهنگی دوران امام رضا(ع)
استقبال و درخواست و مراجعه مردم - با همه ترس و وحشت از دستگاه حکومتی - به اندازه‌ای بود که راه هرگونه ممانعت را می‌بست. پاسخ به سؤالاتی که در زمینه‌های مختلف از امام(ع) در منابع روایی ثبت و ضبط شده است، نشان‌گر این است که مردم وقتی امام(ع) را می‌دیدند بدون پرسش و آموختن از پیشگاه آن‌حضرت، با ایشان خداحافظی نمی‌کردند. و امام رضا(ع) نیز از این فرصت استفاده کرده و با پاسخ دادن به پرسش‌های مردم و اصحاب و یاران، هم به تبلیغ معارف اسلامی پرداخته و هم با انحرافات فکری و عملی مبارزه کنند.
[1]. جعفریان، رسول، حیات فکرى و سیاسى ائمه، ص 430، انصاریان، قم، چاپ ششم، 1381ش.
[2]. قرشی، باقر شریف، حیاة الإمام الرضا(ع)، ج 2، ص 181، نشر سعید بن جبیر، قم، چاپ دوم، 1380ش.
[3]. همان، ص 183؛ راوندى، مرتضى، تاریخ اجتماعى ایران، ج 10، ص 129، انتشارات نگاه، تهران، چاپ دوم، 1382ش.
[4]. زیدان، جرجی، تاریخ التمدن اسلامی، ج 3، ص 216، دار الهلال، قاهره، بی‌تا.
[5]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 486، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.
[6]. برای آگاهی از بخشی از این مذاکرات ر.ک: طبرسی، احمد بن علی، الإحتجاج علی أهل اللجاج، محقق و مصحح: خرسان، محمد باقر، ج 2، ص 396 – 432، نشر مرتضی، مشهد، چاپ اول، 1403ق.
[7]. ر.ک: سبحانی، جعفر، بحوث فی الملل و النحل، ج 1، ص 50، مؤسسة نشر إسلامی، مؤسسة امام صادق(ع)، قم.
[8]. ر.ک: شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، محقق و مصحح: لاجوردی، مهدی، ج 1، ص 150 – 152، نشر جهان، تهران، چاپ اول، 1378ق.
[9]. حیات فکرى و سیاسى ائمه، ص 450.
[10]. همان؛ عطاردی، عزیز الله، مسند الإمام الرضا أبى الحسن على بن موسى(ع)، ج 1، ص 370 - 371، آستان قدس رضوى، مشهد، چاپ اول، 1406ق.
[11]. شیخ صدوق، التوحید، محقق و مصحح: حسینی، هاشم، ص 454، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1398ق.
[12]. همان، ص 441.
[13]. همان، ص 442.
[14]. طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الوری بأعلام الهدی، ص 328، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ سوم، 1390ق.
[15]. التوحید، ص 420.
[16]. همان، ص 427.
[17]. عیون أخبار الرضا(ع)، ج 1، ص 177.
