سیره اقتصادی امام رضا(ع)
شرایط امام
امام رضا علیه السلام برای مامون شرایطی را متذکر شد در حالی که از عدم رضایت او به ولایت عهدی است و اینکه مجبور به قبول این منصب بوده است.
این شرایط به شرح زیر است:
1)احدی را به عنوان والی در کار دولتی منصوب نکند
2)هیچ کس را عزل نکند
3)هیچ رسمی را نقض نکند
4)در امور دولتی مشاوری از دور باشد .
مامون با وجودی که این شرایط با اهدافش مغایر بود و نیت او را بر ملا می ساخت با آن موافقت کرد.
اندیشه ها و راهکارهای اقتصادی امام رضا علیه السلام
سخنان اهل بيت (علیه السلام) در بردارنده خير دنيا و آخرت است آن بزرگواران با رهنمودهاي گران بهايشان، هم شيوه هاي خوشبختي در دنيا را فرا راه پيروانشان قرار داده اند و هم شيوه هاي خوشبختي در آخرت را.
آموزه هاي به جا مانده از هشتمين امام ما نيز، هم در بردارنده رهنمود هـاي سـامـان بخشي به دنياي انسان هاست و هم به خوشبختي آخرت توجه دارد. بـر ايـن اساس و بـه منظور آبـاداني دنيـاي آدميـان، به انديشه ها و راهکار اقتصادي امام رضا(علیه السلام) اشاره مي شود.
1. كار و تلاش
از ديدگاه امام رضا(علیه السلام)، ارزش معنوي كار چنان است كه مقام كارگر را فراتر از مقام مجاهدين في سيبل الله (جهادگران در راه خدا) مي داند و مي فرمايد: «اِنَّ الّذي يَطْلُب مِنْ فَضْلٍ يَكُفُّ بِهِ عِيالَهُ اعظَمُ أجْرَاً من المُجاهِدِ فِي سَبيلِ الله؛ آن كه با كار و كوشش، در جست و جوي مواهب زندگي براي تأمين خانواده خويش است، پاداشي بزرگ تر از مجاهدان راه خدا دارد».
پرهیز از تحمیل نظر خود
یک فرد شایسته همواره در این فکر و اندیشه است و تا جایی که می تواند تلاش کند، خواسته های مشروع خانواده ی خود را برآورده سازد و از تک روی و تحمیل کردن دیدگاه خود بر دیگران پرهیز دارد و افزون بر آن، خود را در مشکلات فراوانی گرفتار می سازد، تا خانواده اش بیشتر بهره مند شوند.
2. پرهيز از اسراف
اسراف، سرگراني با خداوند و نعمت هاي اوست. آن كه در به دست آوردن حتي لقمه اي نان، «ابر و باد و مه خورشيد و فلك» و ده ها عامل پيدا و پنهان ديگر را مؤثر مي داند، هرگز اسراف نمي كند. در حقيقت، اسراف، پشت پا زدن بي توجهي و بي حرمتي به همه عوامل ياد شده است.
هرگز شكوفايي و رونق اقتصادي، با اسراف و هدر دادن بيهوده اموال امكان پذير نيست، و هرگز شخص و ملت اسرافكار، به رشد اقتصادي نخواهد رسيد. از اين رو، اسراف، آفت كار نيز به شمار مي آيد، زيرا آن كه هم كار مي كند و هم اسراف، مانند آن است كه در صندوقي كه ته ندارد، پول مي ريزد و بديهي است ثروتي براي اندوخته نخواهد شد و پيشرفتي نخواهد كرد. اسراف، عامل اصلي فقر و تهي دستي نيز به شمار مي رود.
