سیره اقتصادی امام رضا(ع)
انفاق
براي امام رضا (عليهالسلام) هيچ عملي دوست داشتنيتر از مهرباني کردن به مردم و مخصوصاً به فقرا نبود. مورخين نمونههاي بسياري از سخاوت و بخشندگي آن حضرت ذکر کردهاند که به مواردی از آنها اشاره ميشود:
1. هنگامي که امام (عليهالسلام) در خراسان بود، آنچه داشت، به فقيران ميداد که نوشتهاند در روز عرفه بوده است. امام آن چنان بخششي داشت که فضل بن سهل به او ايراد گرفت و گفت: اين کار شما ضرر است. امام در پاسخ فضل فرمود: هنگامي که چيزي را براي پاداش و سخاوت داديد، آن را از بين نبريد، و بخشش ضرر نيست، بلکه يک سود است.
انفاقي که براي خشنودي و رضاي خدا صورت ميگيرد، زيان بار نيست، بلکه هزينهاي که براي اعمال غير مشروع صرف ميشود، زيان بار است، مانند پادشاهان و وزرايي که مقداري هزينه براي خوانندگان و بازيگران مصرف ميکنند.
2. نمونهاي ديگر از بخشش و کرم امام رضا عليهالسلام اين بود که دستور داد تا لذيذترين غذاها را در سيني بگذارند و به فقيران بدهند و اين آيه را قرائت فرمود: «بلکه او براي گردنه کوشش نميکند» سپس فرمود: خدا ميداند که هر کس نتواند بندهاي را آزاد کند، همان قدر به بخشش مينگرد که مانند راهي است که به بهشت منتهي ميگردد.
وقف
وقف یعنی حبس ثروت و قرار دادن منافع آن برای شخص، اشخاص، عناوین یا جهات
وقف سنتی پسندیده است که ائمه (علیهم السلام) به ویژه امیرالمؤمنان (علیه السلام) بدان اهتمام می ورزید؛ از جابر بن عبدالله انصاری چنان نقل شده است که گفت هر یک از اصحاب ثروتمند پیامبر(صلی الله علیه و آله) مالی وقف کرده اند .
کارکردهای وقف در جامعه
اوقاف اگر طبق احکام اسلامی در جامعه عمل شود میتواند تأثیر بسزایی در حل مشکلات اجتماعی - فرهنگی و اقتصادی داشته باشد.
به طور کلی، آثار و کارکردهای وقف در جامعه را میتوان به سه دسته کارکردهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تقسیم کرد، بنابراین، قبل از آنکه راهکارهای ترویج فرهنگ وقف در جامعه را بیان کنیم لازم است که در ابتدا با کارکردهای اوقاف در جامعه آشنا شویم تا با آگاهی از نتایج مثبت وقف در جامعه در گسترش فرهنگ وقف تلاش جدی نماییم.
راهکارهای ترویج فرهنگ وقف
رای شکوفایی وقف در جامعه باید فرهنگ وقف را ترویج کرد. برای این منظور، تنها یک نهاد یا ارگان مسؤول نیست بلکه همهی دستگاههای تبلیغی و اجرایی کشور موظفاند تا در جهت اعتلای فرهنگ وقف در جامعه با یکدیگر همکاری کرده و زمینههای شکوفایی آن را فراهم آورند.
عمل به وقف از سوی مردم مهمترین راه گسترش فرهنگ وقف است اما باید توجه داشت که مردم نیازمند راهنمایی و آموزشهای دینی عملی در این زمینه هستند. از اینرو مسؤولان کشور به ویژه دست اندرکاران امور مذهبی و فرهنگی میتوانند با یک برنامهریزی صحیح و سیاست اصولی در جهتدهی افکار عمومی به سمت فرهنگ وقف مؤثر باشند. آثار مثبت وقف در زمینههای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در جامعه ایجاب میکند که در گسترش وقف تلاش جدی داشته باشیم. چرا که اگر به این سنت حسنه عمل شود بسیاری از مشکلات فعلی جامعهی ما قابل حل خواهد بود.