گونه هاى مختلف تاريخ نگارى مسلمانان
برخى به ترتيب الفبائى تمامى بزرگان اسلام را اعم از فقيه و محدث مورخ و سياستمدار فهرست كرده است . مجموعه هاى بزرگ معجم الادباء از ياقوت حموى ،وفيات الاعيان از ابن خلكان (608 681) ،سير اعلام النبلاء از ذهبى ، الوافى الوفيات ازصفدى (م 764) ،فوات الوفيات از ابن شاكر كتبى از اين دسته اند.در همين رديف بايد از حلية الاولياء ابونعيم اصفهانى (م 430) كه فهرست بلندى از قشر زاهدان وعارفان به دست داده ياد كرد.
منابع خاصى تناها بر محور دانش رجال نوشته شده و كمتر شرح خال تفصيلى افراد را آورده اند. برخى از اين دسته كتاب ها عبارتند از: تاريخ يحى بن معين ، تاريخ ابى زرعة الدمشقى ، تاريخ الكبير بخارى ، الجرح والتعديل ، ابوحاتم رازى ، اللثقات والمجروحين ابن حبان ، تذهيب الكمال مزّى (654742)، الكامل فى ضعفاء الرجال ابن عدى ، ميزان الاعتدال ذهنبى ، لسان الميزان ابن حجر(773852) و تهذيب التهذيب همو.
برخى تحت عنوان نسب كه در اينجا به معناى لقب است شرح حال افراد را آورده اند. مانند الانساب از سمعانى ، ويا الاكمال از ابن ماكولا.
شايد از همه اين ها با ارزش تر و مفصل تر كتابهاى تاريخ عمومى اند كه ذيل حوادث هر سال ، درگذشتگان را آورده اند.بسيارى از اين افراد را در هيچ منبع عمومى شرح حال نمى توان يافت . نمونه هاى اين آثار را در جاى خود معرفى خواهيم كرد.
