هدف خداوند از آزمایش بندگان
8) اتمام حجت بر بندگان
گاهی آزمایش برای اتمام حجت است؛ یعنی برای این است که به خود امتحان شونده امری را ثابت کند. خداوند متعال می فرمایند:
«أحَسِبَ النَّاسُ أَن يُترْكُواْ أَن يَقُولُواْ ءَامَنَّا وَ هُمْ لَا يُفْتَنُون»[39]؛ آيا مردم پنداشتند كه تا گفتند ايمان آورديم، رها مىشوند و مورد آزمايش قرار نمىگيرند؟
«ِ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلا»[40] تا بیازماید کدام یک از شما به عمل نیکوتر است . خداوند آفریدگان را آفریده و تدبیر امورشان را فرمود تا نیکوکاری نیکوکاران را آشکار سازد زیرا هدف اصلی همین بود ، یعنی رفتار او با شما همانند رفتار کسی است که شما را در بوته امتحان و آزمایش گذارده تا خیال نشود که خداوند بندگان را پیش از آن که کاری بکنند روی علم خود پاداش یا کیفر می دهد و از جمله احسن عملا نیز استفاده می شود که عمل ها ، خوب و خوب تر دارند و گاهی عملی خوب است ونسبت به عملی دیگر خوبتر است .[41]
در واقع خداوند در آیه مورد بحث می فرماید ما کلیه موجودات را برای وجود بشر آفریدیم و بشر را برای خدا پرستی و انجام کار های نیک خلق کردیم ، و چون یک چنین نظری داشته ایم لذا حتما شما را مورد آزمایش قرار می دهیم تا بنگریم کدام یک از شما عمل بهتر و نیکو کارتری انجام می دهید در این که ذات مقدس پروردگار می داند ، چه کسی نیک رفتار تر است و چه کسی بد رفتار تر خواهد شد تردیدی نیست ولی اگر اعمال زشت انسان لباس عمل به خود نپوشد فردای قیامت خواهد گفت :از کجا معلوم است که من بد رفتار بوده ام ؟![42]
«وَ لَا تَكُونُواْ كاَلَّتىِ نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِن بَعْدِ قُوَّةٍ أَنكَثًا تَتَّخِذُونَ أَيْمَانَكمْ دَخَلَا بَيْنَكُمْ أَن تَكُونَ أُمَّةٌ هِىَ أَرْبىَ مِنْ أُمَّةٍ إِنَّمَا يَبْلُوكُمُ اللَّهُ بِهِ وَ لَيُبَيِّننّ لَكمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَا كُنتُمْ فِيهِ تخْتَلِفُون»[43] مانند آن زنى كه رشته خود را پس از محكم بافتن، از هم مىگسست مباشيد كه سوگندهاى خود را ميان خويش وسيله تقلب سازيد كه گروهى از گروه ديگر در داشتن امكانات افزونترند. جز اين نيست كه خدا شما را بدين وسيله مىآزمايد و روز قيامت در آنچه اختلاف مىكرديد، قطعاً براى شما توضيح خواهد داد.
«إِنَّمَا يَبْلُوكُمُ اللَّهُ بِهِ» این جمله با تاکیدی که در بر دارد مبنی بر تهدید و اعلام خطری است که این گون سخنان هتک آمیز شبکه های شیطانی است که سر راه سود جویان می گستراند تا این مردم را با ذکر نام کبریایی به معرض آزمایش در آورد و هم کیش خود کند و در اثر این که نیرنگ به کار برده دو گناه و دو رفتار ناسزا به جا آورده یک پیمان شکنی که شاهد بر عدم استقامت در ایمان و تزلزل در اداره و جز خود ستایی نظر مرامی ندارد و دیگر آنکه به نام کبریائی استفاده نموده که دیگران را فریب دهد، بدیهی اس ثبات و استقامت انسان بر آنچه التزام داده و سوگند یاد نموده و به وفاء آن همت گمارد، از فضایل انسانی است و اساس دین بر التزام به وفاء به عهد و وفاء به آن همت گمارد، از فضایل انسانی است و اساس دین بر التزام به وفاء به عهد و استقامت به آن نهاده شده است و نیز خودداری از ذکر نام کبریائی جز در مورد دعاوی به منظور پایان دادن به اختلافات و رعایت قاطعیت و احترام مقام کبریائی به آن است که ختم دعاوی اختصاص می یابد.[44]
